Το Κάστρο Πέντε Πηγαδιών: Ένας λιθόκτιστος φρουρός της Ηπείρου

Το Κάστρο των Πέντε Πηγαδιών είναι ένα διατηρητέο φρούριο του 19ου αιώνα που βρίσκεται στην Κλεισούρα του Δήμου Ζηρού Πρέβεζας. Χαρακτηριστικό του είναι το σχήμα σταυρού και η εξαιρετική του κατάσταση. Στην περιοχή σώζονται επίσης και ερείπια ενός παλαιότερου κάστρου του Κουρτ Αχμέτ πασά.
Το κάστρο κατασκευάστηκε πιθανότατα κατά την οθωμανική περίοδο, στα τέλη του 18ου αιώνα, με σκοπό τον έλεγχο του ορεινού περάσματος και την εποπτεία των γύρω χωριών. Η θέση του ήταν κρίσιμη για τις μετακινήσεις στρατευμάτων και εμπορευμάτων ανάμεσα στα Ιωάννινα και τις δυτικές περιοχές της Ηπείρου.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, το οχυρό αποτέλεσε σημείο αντιπαράθεσης ανάμεσα στις ελληνικές και τις οθωμανικές δυνάμεις. Το κάστρο εμφανίζεται σε γραπτές αναφορές στρατιωτών και περιηγητών, οι οποίοι το περιγράφουν ως μικρό αλλά ανθεκτικό, με επαρκή δυνατότητα άμυνας για τις ανάγκες της εποχής.
Παρότι σήμερα σώζονται κυρίως τμήματα των τειχών, το κάστρο έχει διατηρήσει την αυθεντική μορφή του λιθόκτιστου οχυρού: Ισχυρή περίμετρος τειχών σε ακανόνιστο σχήμα, προσαρμοσμένο στο φυσικό ανάγλυφο. Λιθόκτιστοι πύργοι που επέτρεπαν ευρεία ορατότητα. Εσωτερικός χώρος που φιλοξενούσε στρατιωτικό φυλάκιο, αποθήκες και πιθανώς μικρά καταλύματα.
Κοντά στο κάστρο βρίσκονται οι πέντε φυσικές πηγές, από τις οποίες πήρε το όνομά του ο οικισμός και κατ’ επέκταση το οχυρό. Η απλότητα της κατασκευής αναδεικνύει τον καθαρά πρακτικό χαρακτήρα του κάστρου: περισσότερο φυλάκιο και σημείο ελέγχου παρά μεγάλη οχυρωματική εγκατάσταση.
Σήμερα, το Κάστρο Πέντε Πηγαδιών αποτελεί έναν γραφικό προορισμό για τους λάτρεις της ιστορίας και της φύσης. Αν και δεν έχει αναστηλωθεί πλήρως, η περιοχή γύρω του προσφέρει όμορφες πεζοπορικές διαδρομές, θέα προς τα γύρω βουνά και την κοιλάδα και ήρεμο περιβάλλον μέσα σε φυσική βλάστηση. Η επίσκεψη στο κάστρο δίνει την ευκαιρία στον ταξιδιώτη να συνδυάσει την ιστορική εξερεύνηση με την επαφή με το τοπίο της Ηπείρου.
Το Κάστρο Πέντε Πηγαδιών, παρότι όχι τόσο γνωστό όσο άλλα ηπειρωτικά οχυρά, αποτελεί σημαντικό τμήμα της τοπικής ιστορίας. Η διακριτική του παρουσία και ο αρμονικός συνδυασμός του με το φυσικό περιβάλλον το καθιστούν έναν ιδιαίτερο προορισμό για όσους αναζητούν κρυμμένους θησαυρούς του ελληνικού τοπίου.