Ημερίδα παρουσιάσης αποτελεσμάτων του έργου COOPERNET

Σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του Συλλόγου Υδατοκαλλιεργητών Θεσπρωτίας, στην Ηγουμενίτσα την Πέμπτη 07/09/2023 παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου με τίτλο COPPERNET – Σχεδιασμός και κατασκευή καινοτόμων τύπων νημάτων για την κατασκευή αλιευτικών και υδατοκαλλιεργητικών υλικών.
Το έργο COOPERNET υποβλήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας και Θάλασσας 2014 – 2020και εγκρίθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμωνμε κωδικό 5021805.
Συγχρηματοδοτείται από την Ελληνική Κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας και Θάλασσας.
Το έργο εκτελέστηκε με τη σύμπραξη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών και της εταιρείας ιχθυοκαλλιέργειας ΜΠΑΣΤΙΑ Α.Ε. που διαθέτει μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας στην περιοχή της Λωρίδας Σαγιάδας Θεσπρωτίας.
ΤΟ ΕΡΓΟ

Ο κύριος σκοπός του έργου COPPERNETείναι να κατασκευαστεί και να μελετηθεί η συμπεριφορά ενός νέου τύπου συνθετικών κλωστών από υλικό Dyneema και το οποίο έχει υψηλότερη αντοχή στην τριβή και ελκυσμό από το συμβατικό νάιλον για την κατασκευή ενός νέου τύπου ιχθυοκλωβών. Οι συνθετικές αυτές κλωστές θα περιλαμβάνουν επίσης ένα ποσοστό από νήματα καθαρού χαλκού πάχους 0.1 έως 0.15 mm.

Οι κλωβοί ιχθυοκαλλιέργειας καθώς και οι άλλες υποδομές που χρησιμοποιούνται σήμερα για την εκτροφή ψαριώνκαι οι οποίες είναι σχεδόν μόνιμα εμβαπτισμένες στη θάλασσα επηρεάζονται σημαντικά λόγω της ανάπτυξης μικροοργανισμών και βενθικής χλωρίδαςστην επιφάνειά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της διαδικασίας επικάθισης οργανισμών πάνω σε βρεχόμενες επιφάνειες μπορεί κανείς να δει εύκολα στο κύτος αλιευτικών και άλλων σκαφών μικρών και μεγάλων όταν αυτά παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στη θάλασσα. Μπορεί κανείς εύκολα να παρατηρήσει σε τέτοιες περιπτώσεις μικρούς και μεγάλουςφυτικούς και ζωικούς οργανισμούςόπως πράσινα φύκηκαι όστρακα.Για τον περιορισμό αυτών των επιπτώσεων είναι συνήθης πρακτική επί πολλές δεκαετίες η εμβάπτιση των διχτυών σε ειδικά επιχρίσματα που περιέχουν μικρές ποσότητες χαλκού έτσι ώστε με τη δράση του μετάλλου αυτού -γνωστό από την αρχαιότητα – να παρεμποδίζονται ή τουλάχιστον να καθυστερούν σημαντικά οι επικαθίσεις αυτές.Με τον τρόπο αυτό απλουστεύεται και η καθημερινότητα στα ιχθυοτροφεία λόγω της διευκόλυνσης πλέον του καθαρισμού των διχτυών από τις μειωμένες πλέον επικαθίσεις. Είναι σημαντικό βέβαια να πούμε ότι και η τεχνολογία αλλά και η τεχνική αυτή της χρήσης επιχρισμάτων για τη μείωση ή καθυστέρηση των επικαθίσεωνσε βρεχόμενες επιφάνειεςδεν προέρχεται από τις ιχθυοκαλλιέργειες αλλά από τη ναυτιλιακή βιομηχανία καθώς σε αυτή τέτοιου είδους επιχρίσματα χρησιμοποιούνται για τη βαφή των καραβιών.

Οι επικαθίσεις αυτές προκαλούν σημαντικά προβλήματα εάν παραμείνουν ανεξέλεγκτες. Τρία είναι τα βασικά προβλήματα:
α.ημειωμένη η πλήρης απόφραξη των διχτυών με αποτέλεσμα τη δημιουργία κατάστασης έλλειψης οξυγόνουμέσα στον κλωβό
β. ησημαντική αύξησητου βάρουςτων βρεχόμενων υποδομών (π.χ. κλωβοί, δίχτυα, σχοινιά αλυσίδες και λοιπά ναυτιλιακά)με αποτέλεσμα πολλές φορές να έχουμε αστοχίες στα υλικά και διαφυγές ψαριών και φυσικά ζημιές για την εταιρεία
γ. τέλος η επιφάνεια αυτή η οποία δημιουργείται επάνω στις βρεχόμενες υποδομές και η οποία είναι οργανικής φύσεως πέρα του ότι αποτελεί επιφάνεια εύκολης επικάθισης άλλων οργανισμών,μπορεί εύκολα να φιλοξενήσει και παθογόνους μικροοργανισμούς οι οποίοι στη συνέχεια μπορούν να μεταφερθούν στα ψάρια της καλλιέργειας

Την τελευταία περίοδο γίνεται συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την κατάργηση αυτών των επιχρισμάτων Λόγω του Χαλκού των οποίων περιέχουν για περιβαλλοντικούς λόγους Αν και έχει αποδειχθεί ότι κανένα από αυτά τα προϊόντα δεν αποδίδει στο περιβάλλον χαλκό σε επίπεδα εκτός των ορίων πουέχουν τεθεί.Επομένως τα τελευταία 10 χρόνια γίνονται πολλές προσπάθειες αναζήτηση λύσεων για την ιχθυοκαλλιέργεια με βάση άλλες προσεγγίσεις.τα αποτελέσματα πειραμάτων έχουνε δείξει ότι καμία προσέγγιση μέχρι στιγμής δεν μπορεί να φτάσει τα αποτελέσματα χρήσης επιχρίσματος χαλκού είτεστο κόστος εφαρμογής είτε στη δυνατότητα χειρισμού του δικτύου και αποθήκευσης

Αυτές οι προσεγγίσεις μέχρι σήμερα είναι οι εξής τρεις:

α. η κατασκευή επιχρισμάτων νανοτεχνολογία η οποία βασίζεται στην δημιουργία μιας επιφάνειας πάνω από το υλικό κατασκευής των Υποδομών ιχθυοκαλλιέργειας η οποία έχει τέτοια φυσικοχημικά χαρακτηριστικά που δεν επιτρέπει την επικάθιση. Βασικό μειονέκτημα αυτής της τεχνολογίας είναι το γεγονός ότι ακόμα δεν έχει βρεθεί τρόπος το επίχρισμα αυτό να παραμένει επί μακρό χρονικό διάστημα πάνω στο υλικό με αποτέλεσμα να χρειάζονται πολλές περισσότερες εμβάπτισης και ανανέωσης του υλικού αυτούγια να διατηρηθεί το αποτέλεσμα.

β.Η χρήσημηχανικών συσκευών είτε με περιστρεφόμενες βούρτσες είτε με σωλήνες πεπιεσμένου νερού με τις οποίες είναι δυνατόν να καθαριστούν τα δίχτυα επιτόπου. Πλεονέκτημα αυτής της προσέγγισης είναι το γεγονός ότι δεν απαιτούνταιεργασίες αφαίρεσης του δικτύου και μεταφοράς του στις εγκαταστάσεις ξηράς προκειμένου να πλυθεί. Μειονέκτημα της μεθόδου είναι η αυξημένη φθορά των επιφανειών λόγω τριβής και το γεγονός ότι το αποκολλημένο υλικόαιωρείται εντός και εκτός των κλωβών μέχρι να απομακρυνθεί με τα ρεύματα γεγονός που είναι επικίνδυνογια τα καλλιεργούμενα ψάρια στην περίπτωση κατά την οποία περιλαμβάνει και παθογόνους οργανισμούς.

γ.Επίσης κάποια στιγμή παρουσιάστηκε ένας νέος ιχθυοκλωβός κατασκευασμένος εξ’ ολοκλήρου από σύρμα χαλκού με τη μορφή και την πλέξηενός κοινού συρματοπλέγματος πού χρησιμοποιείται στα οικόπεδα. Μάλιστα ελληνική εταιρεία είχε αναλάβει μέσω ερευνητικού προγράμματος να κατασκευάσει και να μελετήσει έναν τέτοιοκλωβό. Κύριο πλεονέκτημακύριο πλεονέκτημα αυτής της προσέγγισης είναι προφανώς το γεγονός ότι λόγω του Χαλκού των οποίων είναι κατασκευασμένος ο κλωβόςδεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε επικάθιση οργανικής ύλης ή μικροοργανισμού λόγω της βιοκτόνου δράσεως του.Να θυμίσουμε ότι ο ενεργός χαλκόςείναι μέρος των οικιακών φίλτρων που διαφημίζονται στην τηλεόραση. Σημαντικό μειονέκτημα του λόγου αυτού είναι το κόστος του και το γεγονός ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να αφαιρεθεί από τον κλωβό,να μεταφερθεί και να αποθηκευτεί σε εγκαταστάσεις ξηράς.Το πιθανότερο είναι ότι ο βασικός τρόπος λειτουργίας ενός τέτοιου κλωβού είναι να παραμείνει μόνιμα στη θάλασσα.

Η ΗΜΕΡΙΔΑ

Στην ημερίδα μίλησαν οι:

Ιωάννης Χεκίμογλου, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας ΜΠΑΣΤΙΑ Α.Ε. και πρόεδρος του Συλλόγου Υδατοκαλλιεργητών. Θεσπρωτίας. Η εταιρεία ΜΠΑΣΤΙΑ Α.Ε. είναι από τις λίγες ελληνικές εταιρίες που έχουν ενεργό συμμετοχή στην έρευνα πάνω στις ιχθυοκαλλιέργειες έχοντας συμμετάσχει σε σημαντικά έργα με εθνικής και διεθνούς χρηματοδότησης και σε συνεργασία με τα σημαντικότερα Ερευνητικά Ιδρύματα και Πανεπιστήμια της Ελλάδος. Ο κ. Χεκίμογλου αναφέρθηκε στην υδατοκαλλιέργεια της Θεσπρωτίας, στα εξαιρετικά προϊόντα της λόγω της υψηλής ποιότητας των νερών και της καταλληλότητας τους για ιχθυοκαλλιέργεια και τη συνεισφορά της ιχθυοκαλλιέργειας στην τοπική οικονομία και ανάπτυξη της περιοχής Θεσπρωτίας. Επίσης αναφέρθηκε στη σημασία του έργου για την εταιρεία και για την ιχθυοκαλλιέργεια εν γένει.

Δρ Αλέξιος Κονίδης, διευθυντής ερευνών, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων Και Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών και επιστημονικός υπεύθυνος του έργου. Ο Δρ. Κονίδηςαναφέρθηκε στο έργο και τα αποτελέσματα του.

Προσκεκλημένοι της ημερίδας ήταν η πολιτική ηγεσία της Περιφέρειας, την οποία εκπροσώπησε η θεματική Αντιπεριφερειάρχης κα Ρεγγίνα Δηλαβέρη και της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και Διευθύνσεις και Τμήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, τα ύδατα και τις ιχθυοκαλλιέργειες. Προσκεκλημένοι ήταν επίσης το Επιμελητήριο Θεσπρωτίας και εκπρόσωποι των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας της περιοχής, καθώς και τα τοπικά μέσα.