Χρήστος Μέγας
Δυο πράγματα διαπιστώνεις φέτος το φθινόπωρο: τα οικονομικά της οικογένειας βρίσκονται εκτός προϋπολογισμού και το «τρένο» της ΝΔ δεν είναι στις ράγες. Και παραμένει το ερώτημα: Από πού θα κόψουμε να βγει ο χειμώνας; Καθώς από τα «κόκκινα δάνεια» της οικονομικής κρίσης περάσαμε στην κρίση της πανδημίας και, από «επιτυχία» σε «επιτυχία» τα τελευταία 3-4 χρόνια, πλέον είμαστε αντιμέτωποι με τους «κόκκινους λογαριασμούς».
Στην παρούσα κρίση τα είδη πρώτης ανάγκης (στέγη-ενοίκιο, ρεύμα, θέρμανση, υγιεινή τροφή, νερό, κυρίως το θερμό θέρος, κ.α.) είναι ειδή εν ανεπαρκεία… Δεν ξέρουμε αν ο κορονοϊός ξέφυγε από το εργαστήριο της Γιουχάν, αλλά σαφώς η ακρίβεια, τουλάχιστον στην ενέργεια, προκλήθηκε στα πολιτικά εργαστήρια…
Για την αντιμετώπιση της ακρίβειας που επελαύνει, η συνιστώμενη από την κυβέρνηση δράση είναι η… οικονομία. Νυχτερινή συσκότισε λοιπόν από τις 9 και διπλή φλοκάτη για το κρύο. Τι και εάν τα τρόφιμα και κάθε παραγόμενο (και μεταφερόμενο) προϊόν χρειάζεται ενέργεια; Η ακρίβεια στα λαϊκά αγαθά θα παραμένει ως πρόβλημα, μέχρι το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί στην πηγή. Το κυριότερο εξ αυτών δε είναι η βίαιη και χωρίς υποδομές απανθρακοποίηση-απολιγνιτοποίηση.
Το ρεύμα
Πολύ σύντομα θα αποδεχθεί και η χώρα μας ότι δεν μπορεί, οικονομικά και κοινωνικά, να διατηρεί, ταυτόχρονα, ακριβά τα τέλη διοξειδίου του άνθρακα και πανάκριβη πράσινη ενέργεια. Σαφώς από την μία πλευρά άργησαν, ως προς τις υποδομές στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας και ταυτόχρονα βιάστηκαν, ως προς την απανθρακοποίηση…
Το ερώτημα είναι πότε η κυβέρνηση θα αναθεωρήσει τον υπερφίαλο στόχο για τον λιγνίτη και πότε θα (υποχρεωθεί να) ανακρούσει πρύμναν στο ξεπούλημα της ΔΕΗ;
Τρίτη κρίση στη σειρά: η ακρίβεια
Έτσι από την οικονομική και, ακολούθως, την υγειονομική κρίση περάσαμε στην κρίση της καθημερινότητας.
Αλλά μήπως στα επιχειρηματικά ή τα μάκρο-οικονομικά η κατάσταση είναι ελπιδοφόρα;
1.Το χρέος αυξάνεται, ενώ μόνο στη διετία της πανδημίας δαπανήθηκαν πάνω από 48 δις για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό που ξεπερνά το 1/3 από τα εν λόγω ποσό έγιναν επιχειρηματικές… καταθέσεως. Άρα, δεν πήγαν για την κρίση, αλλά κατευθύνθηκαν στις τσέπες.
2.Το δημόσιο έχει εγγυηθεί το 30% των κόκκινων τραπεζικών δανείων που πέρασαν στα fund (πρόγραμμα «Ηρακλής»). Πολλά από αυτά τα «έβαλαν στο χέρι» οι περίφημοι ιπτάμενοι πειρατές των κόκκινων δανείων με 10 ή 20% της αξίας. Οπότε, απλώς και μόνο τα εγγυημένα ποσά του δημοσίου να εισπράξουν (30%), είναι κερδισμένοι. Ήτοι το δημόσιο καλείται να διαχειριστεί ένα ακόμη «κρυφό» χρέος το οποίο μπορεί να ξεπέρασε τα 10 δις (περίπου το 50% των εγγυήσεων). Την ίδια στιγμή το ιδιωτικό χρέος προς τις τράπεζες παραμείνει αναλλοίωτο στο ίδιο ύψος και, μάλιστα, είναι άμεση απαιτητό. Θα το βλέπουμε από εδώ και πέρα καθημερινά με τους πλειστηριασμούς των κατοικιών…
3.Το ιδιωτικό-κεφαλαιοποιητικό Ασφαλιστικό προκαλεί νέο χρέος 78 δις μέχρι το 2060 (και σίγουρα 650 εκ. μέχρι το 2025).
4.Τα χρέη των επιχειρήσεων και ιδιωτών (ΕΦΚΑ, επιστρεπτέες, εφορία κ.α.) διευρύνθηκαν μέσα στην πανδημία, λόγω πτώσης του τσίρου, αλλά και μετάθεσης υποχρεώσεων που προβλέφθηκαν σαν ενισχύσεις. Υπολογίζονται αισίως σε 110 δις ευρώ.
5.Η αναπτυξιακή έκρηξη του φωτεινού καλοκαιριού, κυρίως λόγω τουριστικών αφίξεων, αποκάλυψε το παραγωγικό κενό της χώρας, παρά τις οικονομικές θυσίες των εργαζομένων εδώ και 12 χρόνια . Προκειμένου να καλυφθεί η αυξημένη (εσωτερικά) ζήτηση, διογκώθηκε το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Κατά συνέπεια τώρα, μετά την διπλή κρίση (οικονομική και υγειονομική) και ενόσω εισερχόμαστε στην τρίτη κρίση, αυτή της ακρίβειας και της καθημερινής διαβίωσης, έχουμε τριπλό πρόβλημα (χρέος ίσο με δύο ΑΕΠ, έλλειμμα δημοσίου σε διψήφιο ποσοστό και τεράστιο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών). Ένα επιπλέον πρόβλημα δηλαδή (χρέος) σε σχέση με αυτά που είχαμε το 2009 που εισήλθαμε με στην οικονομική κρίση…
Φοροδιαφυγή και υψηλά επιτόκια
6.Η μεγέθυνση του ΑΕΠ (16,2% το β’ τρίμηνο) δεν συνοδεύτηκε από αύξηση των φορολογικών εσόδων. Αντιθέτως είχαμε πτώση κατά 0,5% (8μηνο 2021). Απίθανο ξεχαρβάλωμα και χαριστικές ρυθμίσεις από την… Ανεξάρτητοι Αρχή Δημόσιων Εσόδων!
7.Λόγω πληθωρισμού η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αποσυρθεί από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων λόγω πανδημίας (PEPP). Ακόμη και εάν ενισχυθεί το «παλαιό» (προηγηθέν) πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για την έξοδο από την οικονομική κρίση, αυτό προσώρας δεν αφορά την χώρας. Η «κατ εξαίρεση» δε μελλοντική ένταξη της Ελλάδας σε αυτό, πιθανότατα θα σημάνει πρόσθετες δεσμεύσεις (πλεονάσματα κ.α.)…
8. Το Ταμείο Ανάκαμψης, τελικά, θα απευθυνθεί το πολύ σε 30.000 τραπεζικά επιλέξιμες εταιρείες, ενώ οι υπόλοιπες 770.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν είναι καν εταιρείες, σύμφωνα με τον Α.Γεωργιάδη… Δάνεια (με τραπεζική κριτήρια) αντί επιδοτήσεων θα δίνει και από το νέο ΕΣΠΑ. Με αποτέλεσμα το 60%-70% των κονδυλίων να κατευθυνθεί στις μεγάλος εταιρείες με πλεονάζουσα ρευστότητα (λόγω επιστρεπτέων ή από ενίσχυση της ολιγοπωλιακής των θέσης). Δάνεια τα οποία τελικά δεν χρειάζονται…
Πέραν όλων αυτών το αποκορύφωμα είναι οι πιέσεις στα εθνικά θέματα. Η σοβούσα κρίση αρμενίζει πλέον στο Αιγαίο. Ο Τούρκος Πρόεδρος από την έδρα του ΟΗΕ ζήτησε ευθέως διμερή διάλογο. Και αντί εμείς να απαντήσουμε, σε κάθε ευκαιρία, φυσικά και σε μία δια ζώσης συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν, ότι η μόνη διμερής διαφορά είναι ο προσδιορισμός της υφαλοκρηπίδας, κατά συνέπεια η παραπομπή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο, ο πρωθυπουργός απέφυγε να τον συναντήσει. (Ευτυχώς συνάντησε τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, Τούρκο υπήκοο για να μην ξεχνούν όσοι πιστεύουν ότι του άρχουν αναθέσει προξενικό ρόλο στην Ουάσιγκτον…).
Τα γκρίζα σύννεφα (και εδώ) πυκνώνουν…
Ακρίβεια: Τι να πρωτοκόψουμε για να βγει ο χειμώνας;
