Άρτα: 7 Προτάσεις για τον ορεινό όγκο

Χρήστος Μέγας*
-Να μας ξανάρθετε!
-Να ανταμώνουμε με το καλό!
Οι αποχαιρετιστήριες ευχές φέτος το καλοκαίρι. Θα ακουστούν ξανά του… χρόνου. Μαζί με τις πομπώδεις, και μονότονα επαναλαμβανόμενες, διαπιστώσεις αρμοδίων και αναρμοδίων για τις ανάγκες των χωριών, την εικόνα εγκατάλειψης, τον πλούσιο τόπο μας που έχει μετατραπεί σε μειονεκτική περιοχή…
Θα μπορούσε να παραταθεί αυτή η γιορτή;
Αναμφίβολα. Επίσης να έρθουν περισσότεροι επισκέπτες, να αποτελέσει η Άρτα τόπο προορισμού. Και φεύγοντας οι τουρίστες να παίρνουν μαζί τους και τα τοπικά προϊόντα: λίγο τυρί, λάδι, ελιές, κρέας, κάστανα, τσίπουρο…
Κυρίως ο τόπος θα μπορούσε να αναγεννηθεί. Να προσελκύσει μόνιμους κατοίκους. Αν υπήρχαν υποδομές και εισόδημα.
Σε όλα αυτά ελάχιστα συμβάλλουν οι ανά έτος, σχεδόν επετειακές και αυτοαναφορικές, συναντήσεις όπου παρουσιάζονται, επαναλαμβανόμενα, τα προβλήματα. Πρόκειται για εποχικές, συνήθως θερινές, συζητήσεις χωρίς δεσμευτική ατζέντα. Καθένας καταθέτει ένα κατάλογο αιτημάτων, κανείς δεν τα καταγράφει, ουδείς δεσμεύεται και, κυρίως, κανένας δεν απολογείται (αφού τόσα χρόνια δεν έγινε το παραμικρό). Όλα μοιάζει να γίνονται για τις… αναρτήσεις. Τη φενάκη του FaceBook…
Ατζέντα
Η σωστή προσέγγιση περιλαμβάνει:
α/ Ατζέντα θεμάτων που απασχολούν την Άρτα (την αγροτική παραγωγή, τα ορεινά, τον κάμπο, τον Αμβρακικό, τις υποδομές της πόλης, την αγορά).
β/Εισηγήσεις επί συγκεκριμένων προβλημάτων και αναζήτηση λύσεων (Ειδικοί, Τεχνοκράτες).
γ/Προτεραιότητες και τρόποι χρηματοδότησης (Πολιτικό προσωπικό).
δ/Σαφείς δεσμεύσεις των αρμοδίων και οδικός χάρτης υλοποίησης των έργων.
στ/Τέλος, απαιτείται λογοδοσία. Τι είπαμε το 2018, τι εξαγγέλθηκε πέρυσι, τί έγινε από αυτά; Κυρίως «τις φταίει»; Γιατί δεν έγινε τίποτε απ όλα αυτά που δεσμευτήκατε;
Κάποιος πρέπει να πληρώσει!
Διαφορετικά, εξαντλούμαστε σε ατέρμονες συζητήσεις, ενώ ανεύθυνοι παράγοντες «πρωταγωνιστούν» σε κακοπαιγμένες παραστάσεις.
Δημογραφικό
Ας δούμε τον ορεινό όγκο της Άρτας. Πρόκειται για δύο από τους πλέον γερασμένους Δήμους (Τζουμέρκων και Καραϊσκάκη) της πατρίδας μας, άρα και της Ευρώπης!
Ο μέσος όρος ηλικίας είναι άνω των 62 ετών, ενώ οι γυναίκες είναι λιγότερες από τους άνδρες. Οι τοπικοί ληξίαρχοι θα ανακοινώσουν «μία των ημερών» ότι πλέον δεν υφίστανται τα Τζουμέρκα, τα Ραδοβίζια, το Ξηροβούνι, τα χωριά πάνω από το Πέτα και το Κομπότι!
Το πρόβλημα απαιτεί επείγουσα αντιμετώπιση. Για να αναστραφεί αμέσως αυτή η κατάσταση. Χωρίς πολλά χρήματα αλλά με έξυπνες και συντονισμένες δράσεις. Απαιτείται ένα πιλοτικό πρόγραμμα κατά της γήρανσης του πληθυσμού και ερημοποίησης της ελληνικής περιφέρειας.
Χωριά-Ζωντανά κύτταρα
1.Ενίσχυση του δικτύου της μέσης και χαμηλής τάσης ώστε οι κάτοικοι να βάλουν μικρά φωτοβολταϊκά (σπίτια, στάβλους, επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις, μη καλλιεργήσιμα εδάφη). Κατ αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει μια μικρή, αλλά σημαντική, ενίσχυση του μηνιαίου εισοδήματος. Το σχετικό κόστος για το Δίκτυο μπορεί να το αναλάβει ο ΔΕΔΔΗΕ.
2.Από τα τεράστια υπερκέρδη μπορεί να κινητοποιηθεί ο ΟΤΕ (άνω των 500 εκ. κατ έτος με αυξητική τάση) για παροχή δικτύου 5G. Κάτι τέτοιο θα προσέλκυε όχι μόνο περισσότερους επισκέπτες-παραθεριστές-τουρίστες, αλλά και ψηφιακούς νομάδες που εργάζονται από απόσταση (τηλεργασία) απ όλο τον κόσμο.
3.Ένα πρόγραμμα ανακαίνισης των παραδοσιακών πέτρινων κατοικιών με άτοκο δανεισμό θα επέτρεπε την αύξηση του Airbnb (όπου θα διέμεναν και οι ψηφιακοί εργάτες-νομάδες).
Όλα τα παραπάνω μπορούν να εισφέρουν στην τοπική ανάπτυξη χωρίς την ανάγκη υψηλών κονδυλίων. Άμα τεθούν υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κυρίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου ή (και) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, άνετα θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τις προαναφερθείσες εταιρείες προκειμένου να γίνουν χορηγοί.
4. Η διάσωση του Τσίπουρου. Είναι όρος επιβίωσης για τα ορεινά χωριά η διατήρηση ενός τόσου ονομαστού τοπικού προϊόντος με μεγάλη αναγνωσιμότητα, υψηλή ζήτηση. Πόσο μάλιστα όταν πρόκειται για μια πολύ διαδεδομένη καλλιέργεια σε όλα τα χωριά της Άρτας, μέσω της οποίας πολλοί, κυρίως ηλικιωμένοι, βγάζουν λίγα χρήματα ή πνίγουν, με ένα ποτηράκι, τους καημούς τους!.
Να ζητήσουμε: α/Να αποφανθεί το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο εάν είναι προβληματικό φυτό η ζαμπέλα. β/Να πιστοποιήσει το Γενικό Χημείο του Κράτους την ποιότητα του προϊόντος. γ/Στη συνέχεια να αρθούν όλα τα νομοθετικά εμπόδιο στην καλλιέργεια της ζαμπέλας και δ/Κίνητρα για συγκρότηση Ομάδων Παραγωγών ώστε ανά 5-7 ή 10 αποσταγματοποιοί να συγκεντρώνουν το προϊόν τους, να λαμβάνουν ειδική πιστοποίηση από το Γενικό Χημείο και το Τελωνείο (ως προς την καταβολή μικρού φόρου) και να το κυκλοφορούν ακόμη και σε μεγάλες νταμιτζάνες (π.χ. 5λιτρα) στην αγορά. Αλλά, πάντα σφραγισμένο για την προστασία των καταναλωτών, αλλά και του προϊόντος.
Πρέπει να χωριά να ξαναγίνουν ζωντανά-δημιουργικά κύτταρα!
Επιδότηση γεννήσεων
Μένουν ακόμη τρεις προτάσεις με κάποιο, μικρό σίγουρα, κόστος:
5.Μηνιαία επιδότηση για κάθε γυναίκα που θα κάνει παιδί και θα ζήσει στα χωριά μας. Αυτή η ενίσχυση μπορεί να ανέλθει σε τουλάχιστον 500 ευρώ ανά τέκνο, με την πρόβλεψη διατήρησης του κίνητρου και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών των παιδιών της (ίσως με μια μικρή περικοπή). Το Πρόγραμμα θα είναι πιλοτικό, αυστηρά για τους δύο Δήμους που εισήλθαν σε μεγάλη δημογραφική κρίση!
6.Χρηματοδότηση 2-3 παραγωγικών μονάδων στην περιοχή (π.χ. ορεινό τυροκομείο, κτηνοτροφική μονάδα, αγροτουριστική εκμετάλλευση, χιονοδρομικό κέντρο, αρωματικά φυτά και αιθέρια έλαια κ.α.). Τα εν λόγω προϊόντα θα έχουν αυστηρές προδιαγραφές και θα φέρουν ειδική σήμανση (brand name) ώστε να πωλούνται στους επισκέπτες (άμεση εξαγωγή χωρίς κόστη μεταφοράς!) και να επιλέγονται στις μεγάλες αγορές ως μπουτίκ-προϊόντα (με τοπόσημο).
7.Κόμβος Αμμοτόπου. Η πρόσβαση είναι όρος επιβίωσης. Θα έλεγε κανείς ότι όσο χρόνο χρειάζεσαι με την Ιόνια ή την Εγνατία από τα μεγάλα αστικά κέντρα να φτάσεις στην Άρτα, άλλο τόσο χρειάζεσαι για την Άγναντα. Η ανάπτυξη σε πλήρη κόμβο (σ.σ. από το εφεύρημα του… ημικόμβου) της εξόδου Αμμοτόπου και η βελτίωση του οδικού άξονα, αρχικά μέχρι τη Γέφυρα Πλάκας, αποτελεί έργο πρώτης προτεραιότητας για τον ορεινό όγκο.
Είναι 7 σωτήριες παρεμβάσεις για την Άρτα και μόνο οι τρεις εξ αυτών συνεπάγονται ένα μικρό κόστος. Θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλα, υπερτοπικά έργα. Ιδίως η βελτίωση του οδικού άξονα Πέτα προς Βουλγαρέλι, Κοιλάδα του Αχελώου και Σκουλικαριά. Όπως επίσης η αξιοποίηση της Λίμνης Πουρναρίου, το Χιονοδρομικό στα Θεωδώριανα, την ανάπτυξη του Αχελώου ή τοπικά έργα (που έχουν σχέση με την άρδευση ή την ύδρευση)…
Αλλά, τώρα ας βάλλουμε κάποιες προτεραιότητες με το μικρότερο δυνατό κόστος.
Ας ξεκινήσουμε από κάπου!
Ο τόπος μας δεν προσφέρεται ούτε για τις καλοκαιρινές μοιρολογίστρες κάτω από τον πλάτανο, ούτε για προεκλογικές μεγαλοστομίες αστόχαστων ταγών. Δημιουργικές Ιδέες, Δράση και Έργα θέλουμε!
*Ο Χρήστος Μέγας είναι Δημοσιογράφος, Γραμματέας του Τομέα Εργασίας του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής