Πολιτισμός: ανάγκη ή πολυτέλεια; (όνειρα στα στενά μιας μικρής πόλης)

ΠΑΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ – ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΜΕ ΤΗ ΛΑ.ΣΥ.
Κάποιες μέρες ζούμε τις άλλες επιβιώνουμε τραγουδά ο Λεξ. Ο 21ος αιώνας δεν ήρθε με ιπτάμενα αυτοκίνητα αλλά με οικονομική κρίση και ακόμα πιο έντονες κοινωνικές ανισότητες. Οι διαταραχές άγχους και η κατάθλιψη αποτελούν την πανδημία (ο όρος πανδημία δεν αφορά μόνο τα λοιμώδη νοσήματα, αλλά οποιαδήποτε διαταραχή της υγείας) της εποχής αυτής. Ο περιορισμός του ελεύθερου χρόνου, τα αυξημένα ωράρια εργασίας με μειωμένες απολαβές, η ακρίβεια δημιουργούν το φαινόμενο αυτό. Η απουσία διεξόδων, δημιουργίας και παραγωγικότητας, η έλλειψη ψυχαγωγίας συμβάλλουν στην εξάπλωση και επιδείνωση του φαινόμενου.
Υποτίθεται πως η ζωή σε μια μικρή επαρχιακή πόλη είναι μια επιλογή που εξασφαλίζει πιο χαλαρούς ρυθμούς ζωής, πιο εύκολη επαφή τόσο με τη φύση, όσο και με το συνάνθρωπο. Και είναι και μια επιλογή που συμβάλει στην αποκέντρωση και άρα και στη βελτίωση της ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα. Υπάρχουν άραγε κίνητρα για να μπορέσει η επιστροφή στις μικρές πόλεις να γίνει πιο μαζική; Η αποβιομηχανοποίηση και η καταστροφή του πρωτογενούς τομέα σίγουρα δεν αποτελεί κίνητρο, μάλλον το αντίθετο. Αλλά όλα στη ζωή δεν είναι δουλειά (δουλεύουμε για να ζούμε, δε ζούμε για να δουλεύουμε έλεγε ένα παλιό σύνθημα).
Τόσο η νεολαία, όσο και οι μεγαλύτερες ηλικίες (ειδικότερα οι συνταξιούχοι) χρειάζονται ευκαιρίες για να αποδράσουναπό την καθημερινότητα. Σε μια μικρή επαρχιακή πόλη όπως η Άρτα, ποιες είναι αυτές οι ευκαιρίες;
ΔΗΠΕΘΕ δεν υπάρχει, υπάρχουν μόνο λίγες ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες οι οποίες προσπαθούν να παρουσιάσουν όσα έργα (συνήθως ένα με δύο το χρόνο) στο κοινό της πόλης. Μεγάλες παραστάσεις από άλλες πόλεις σπάνια έρχονται καθώς δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή που θα τους εξασφάλιζε βιώσιμο εισιτήριο. Το καλοκαίρι η επιλογή του δήμου να νοικιάσει μια σειρά λαμαρίνες για δύο μήνες μόνο ως μόνιμη εγκατάσταση δε μπορεί να θεωρηθεί, χωρίς καν να εξεταστεί το θέμα της αισθητικής.
Κινηματογράφος μετά την πανδημία δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο η κινηματογραφική λέσχη και το εργατικό κέντρο που με εθελοντική πρωτοβουλία δείχνουν ορισμένες ταινίες. Η όμορφη υποδομή του θερινού σινεμά Ορφέα πάλι χρησιμοποιείται από τους ίδιους ανθρώπους σε εθελοντική βάση, ενώ μόλις φέτος άνοιξε με ενοικίαση σε ιδιώτη για προβολή νέων ταινιών.
Συναυλίες πάλι λόγω έλλειψη χώρου δεν υπάρχουν το χειμώνα. Και το καλοκαίρι είναι πλέον λίγες. Το μόνο φεστιβάλ με αναφορά στην πόλη είναι το ετήσιο φεστιβάλ της ΚΝΕ οδηγητής, που αποτελεί μια από τις λίγες ευκαιρίες για επαφή με 《μεγάλα》ονόματα, αλλά και για έκθεση βιβλίου.
Αυτά. Αν τα βάλει κάποιος όλα μαζί ζήτημα είναι αν φτάνουν τις 30 μέρες ενός μήνα. Τις υπόλοιπες; Συνδρομητικά κανάλια, εκδρομές σε δίπλα πόλεις με περισσότερα πολιτιστικά γεγονότα (τόσο η Γιάννενα, όσο και η Πρέβεζα), scrolling στα socialmedia. Συνοπτικά ο πολιτισμός από ανάγκη και αγαθό καλλιέργειας και δραπέτευσηςαπό την πραγματικότητα καθίσταται είδος πολυτελείας για όσους έχουν ή είναι διατεθειμένοι να στερηθούν για να καταναλώσουν.
Ο Δήμος, ως συλλογική έκφραση των πολιτών θα συνεχίσει να μένει αμέτοχος σε όλα αυτά; Γιατί μέχρι στιγμής η όλη συζήτηση εξαντλείται σε μια 《βυζαντινή》Άρτα(με κλειστές εκκλησίες και λιγοστές σχετικές εκδηλώσεις), σε τουριστικά πλάνα/αεροπλάνα με επίκεντρο το (ακόμα και αν παραβλέψουμε τα υπόλοιπα δύναμης δέκα δωματίων) Ξενία, ένα openmall που η δημιουργία του θυμίζει survivor, αρκετούς κόμβους και στην καλύτερη τρεις τέσσερις συνδιοργανώσεις εκδηλώσεων πολιτιστικού χαρακτήρα το χρόνο. Κλίμα μιζέριας. Τουρισμός και ανάπτυξη σε μια πόλη με μιζέρια και δυστυχισμένους πολίτες δεν υφίσταται.
Από την άλλη πλευρά, η δυναμική των όσων διοργανώσεων γίνονται, ο κόσμος που τις αγκαλιάζει και η διάθεση προσφοράς των εθελοντικών οργανώσεων δείχνει πως υπάρχει μια λαχτάρα και ένα ισχυρό πρόπλασμα για μια διαφορετική, πιο αισιοδοξία πινελιά στην καθημερινότητα. Ο Δήμος έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει κομβικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια:
• Εύρεση και οργάνωση μόνιμου χώρου για στέγαση τοπικού ΔΗΠΕΘΕ και θεατρικές παραστάσεις. Ενίσχυση σε αυτό το πλαίσιο των ήδη υπαρχόντων πρωτοβουλιών.
• Αναμόρφωση του κάστρου ως πολιτιστικού χώρου, τόσο του χώρου του παλιού ξενοδοχείου όσο και του χώρου του θεάτρου.
• Αξιοποίηση της Διώνης και του Ορφέα για τη στέγαση δημοτικού κινηματογράφου με αφιερώματα σε παλιές ταινίες και προσπάθεια για προβολή νέων παραγωγών.
• Αξιοποίηση τοπικών καλλιτεχνών για την διοργάνωση μουσικού φεστιβάλ και εκδηλώσεων, καθώς και των και ήδη 《γνωστών》καλλιτεχνών με καταγωγή από την Άρτα.
• Διεύρυνση των θεματικών περιπάτων με βιβλιοπαρουσιάσεις, θεατρικά και μουσικά δρώμενα γύρω από τα βυζαντινά μνημεία.
• Συνεννόηση και παραχώρηση χώρου για με φορείς που ήδη διοργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως το διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας, το διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το κρατικό θέατρο, γειτονικά ΔΗΠΕΘΕ, την εθνική πινακοθήκη.
Όλα τα παραπάνω για να γίνουν κτήμα της πόλης δεν αρκεί να εξαντλούνται σε μια αντιδημαρχία, αλλά να εμπλέκουν το σύνολο των πολιτών. Είναι η μόνη λύση όχι μόνο για έναν πολιτισμό των πολλών και όχι των λίγων, αλλά και για μια διαφορετική παιδεία και κουλτούρα σε μια πόλη που έχει ανάγκη να ξεφύγει από την εσωστρέφεια και ότι γεννά αυτή (κουτσομπολιά, συντήρηση, αποπολιτικοποίηση). Θα αναρωτηθεί κάποιος μπορεί ο δήμος να τα κάνει όλα αυτά; Η απάντηση έρχεται από το πρόσφατο (και όχι μόνο) φεστιβάλ της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας. Η λαϊκή συσπείρωση και το ΚΚΕ όχι μόνο μπορούν, αλλά το έχουν δείξει ότι έχουν και τη δυναμική και το υπόβαθρο να οργανώνουν το πιο πετυχημένο φεστιβάλ της περιοχής αλλά και να δημιουργούν δρώμενα ανοιχτά για όλο το λαό. Και ανεξαρτήτως αποτελέσματος των επερχόμενων εκλογών οι πρωτοβουλίες και οι προσπάθειες αυτές θα συνεχιστούν και θα δυναμώσουν γατί έτσι φαίνεται η πραγματική αγάπη για την πόλη , έτσι σπάει το μουντό γκρίζο της καθημερινότητας, έτσι αλλάζει ο κόσμος.
ΠάνοςΧριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης, Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος στο Δήμο Αρταίων με τη «Λαϊκή Συσπείρωση»