ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΡΟΥ
Παγκόσμια ημέρα νερού σήμερα 22 Μαρτίου, όπως καθιερώθηκε από την 47ησύνοδοτηςΓενικήςΣυνέλευσηςτου ΟΗΕ το 1992. Πρόκειται για μια μέρα με ιδιαίτερη σημασία και άξια, σήμερα που το νερό είναι ο πλέον απειλούμενος φυσικός πόρος και ο πλέον ευάλωτος στην κάθε μορφή ρύπανσης. Το γλυκό νερό αντιπροσωπεύει μόλις το 2,5% του συνολικού όγκου νερού του πλανήτη και από αυτό περίπου το 67% είναι υπό μορφή πάγων. Η γη είναι ο πλανήτης του νερού ,του βασικού και απαραίτητου στοιχείου της ζωής .
Η ορθολογική διαχείριση, η οικονομία του νερού και η προστασία των υδάτων, η διατήρηση του όγκου των πάγων (πάγοι Ανταρκτικής, Γροιλανδίας ,Βόρειας Πολικής Ζώνης, κ.α.), είναι σήμερα οι πλέον επίκαιροι όροι. Η παγκόσμια συμφωνία για εφαρμογή και τήρηση των παραπάνω όρων θα κρίνει και το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η ζήτηση σε νερό αυξάνεται με τριπλάσια ταχύτητα από την ταχύτητα αύξησης του πληθυσμού της γης. Από αυτό γίνεται φανερό ότι στο άμεσο μέλλον το νερό θα είναι αγαθό σε ανεπάρκεια, αν και αυτό είναι ήδη πραγματικότητα . Σύμφωνα με την UNICEF , 36 χώρες αντιμετωπίζουν σήμερα σοβαρά προβλήματα με τους υδάτινους πόρους.
Η ανισοκατανομή των υδατικών πόρων σε σχέση με την κατανομή του πληθυσμού της γης δημιουργεί σοβαρά προβλήματα έλλειψης νερού. Σε πολλά μέρη του κόσμου απειλούνται συγκρούσεις για την διαχείριση των νερών δεδομένου ότι οι περισσότερες υδρολογικές λεκάνες είναι διακρατικές.
Η ποσοτική ανεπάρκεια και η ρύπανση του νερού αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σύγχρονης εποχής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNICEF και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) :
πάνω από 750 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό . Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση είναι φτωχοί και ζουν σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές ή αστικές παραγκουπόλεις με αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά να αρρωσταίνουν και να πεθαίνουν κάθε χρόνο.
5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που συσχετίζονται με το μολυσμένο νερό.
Πάνω από 800 παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε μέρα από διαρροϊκές ασθένειες που συνδέονται με την έλλειψη ασφαλούς πόσιμου νερού και επαρκούς αποχέτευσης και υγιεινής.
Το μολυσμένο νερό επηρεάζει δυσμενώς την υγειά του 1/5 του πληθυσμού της γης.
Λόγω έλλειψης νερού εκατομμύρια άνθρωποι μεταναστεύουν για την επιβίωση τους η την βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Η χώρα μας γενικά είναι σε καλή κατάσταση σε ότι αφορά στην επάρκεια αλλά και στην ποιότητα του νερού.
Η Ήπειρος βρίσκεται σε προνομιακή θέση σε ότι αφορά στα αποθέματα υπόγειου νερού αλλά και στην καλή ποιοτική τους κατάσταση. Είναι η «νερομάνα» της χώρας μας δεδομένου ότι φιλοξένει το 15% του υπόγειου υδατικού δυναμικού της. Το δημοτικό τραγούδι «Ψηλά στην Κωστηλάτα στα κρύα τα νερά …»αλλά και πλήθος θρύλων και ιστορικών γεγονότων φανερώνουν με τον καλύτερο τρόπο την αξία αυτού του πολύτιμου φυσικού πόρου .
Το γεγονός ότι το υδατικό μας διαμέρισμα είναι πλεονασματικό δεν πρέπει να μας καθησυχάζει γιατί τοπικά παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα είτε λόγω υπεραντλησεων είτε λόγω ρύπανσης των υπογείων υδροφόρων. Τα προβλήματα εστιάζονται κυρίως στην χερσόνησο Πρέβεζας ( υφαλμύρινση υδροφόρων, νιτρορύπανση ) και στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων όπου υφίσταται και η μεγαλύτερη πληθυσμιακή συγκέντρωση κατά συνέπεια και η ζήτηση νερού.
Οι μεγάλες πήγες, οι λίμνες και τα ποτάμια της Ηπείρου αποτελούν μνημεία της φύσης και γεωτόπους απαράμιλλου κάλλους . Τα αρχαία υδρομαστευτικά έργα (Ρωμαϊκό υδραγωγείοκ.α) αλλά και αυτά της νεότερης ιστορίας μας (τα πηγάδια του Σουλίου κ.α) έχουν αρχαιολογική και ιστορική αξία. Η ανάδειξη και η προστασία τους θα συμβάλουν στην γεωτουριστική προβολή και ανάπτυξη του τόπου μας.
Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών,(Ε.Α.Γ.Μ.Ε. η πρώην ΙΓΜΕ)είναι θεσμοθετημένος φορέας της πολιτείας σε θέματα γεωεπιστημών .Η αναζήτηση ,καταγραφή, και αξιοποίηση του υπόγειου υδατικού δυναμικού της χώρας με στόχο την ορθολογική αξιοποίηση και την προστασία αυτού του πλέον σημαντικού για την χώρα μας φυσικού πόρου αποτελεί ένα από τα κύρια ερευνητικά μας αντικείμενα.
Η οδηγία 2000/60 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υποχρεώνει τα κράτη μέλη της Ε.Ε. για την διαχρονική προστασία και την ορθολογική διαχείριση των υδατικών τους πόρων.
Βάση αυτήςτηςεθνικής υποχρέωσηςτηςχώραςμαςτοΙΓΜΕ από το 2000 σεσυνεργασία μετηνΕιδική Γραμματεία Υδάτωντου ΥΠΕΝ έχει δημιουργήσει το ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ(ΔΙΠΥΝ) . Το Εθνικό Δίκτυο συνιστούν 1500 υδροσημεία ( γεωτρήσεις ,πηγές ,πηγάδια ) σε όλη τη χώρα ,στα οποία σε τακτά χρονικά διαστήματα από το 2000 πραγματοποιούνται μετρήσεις ,που αφορούν στις ποσοτικές και ποιοτικές παραμέτρους των υπογείων νερών της χώρας μας .Οι μετρήσεις πραγματοποιούνται ταυτόχρονα σε όλα τα υδατικά διαμερίσματα της χώρας μας από ειδικευμένα συνεργεία της Ε.Α.Γ.Μ.Ε.
Ο ποιοτικοί προσδιορισμοί των δειγμάτων νερού που λαμβάνονται στο ύπαιθρο πραγματοποιούνται στα διαπιστευμένα εργαστήρια της υπηρεσίας μας .
Η παγκόσμια ημέρα νερού δεν είναι μια γιορτή αλλά μια μέρα μηνυμάτων με αποδεκτές όλους μας :
• Θα πρέπει να αποκτήσουμε περιβαλλοντική συνείδηση για την προστασία αυτού του πολυτίμου αγαθού για να έχουν τα παιδιά μας ποιότητα ζωής.
• Το νερό δεν είναι ένας φυσικός πόρος που ο καθένας μας μπορεί να τον εκμεταλλεύεται με ιδιοτελή και εμπορικά κριτήρια. Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό όλων μας, είναι το πολυτιμότερο αγαθό της φύσης.
• Κάθε παιδί, πλούσιο ή φτωχό, έχει το δικαίωμα να επιβιώσει, το δικαίωμα στην υγεία, το δικαίωμα πρόσβασης σε καθαρό πόσιμο νερό.
• Η ορθολογική διαχείριση και η προστασία των υδατικών πόρων είναι καθήκον όλων μας.
Δρ. Ευάγγελος Νικολάου
Υδρογεωλόγος
Προϊστάμενος Π.Μ. Ηπείρου της ΕΑΓΜΕ