Ο θρησκευτικός τουρισμός, είναι μια εναλλακτική μορφή τουρισμού που πηγάζει από την ανάγκη των πιστών να γνωρίσουν τη μεγαλοπρέπεια της πίστης τους και να έρθουν πιο κοντά στη θρησκεία τους. Αυτή η ανάγκη και αναζήτηση των πιστών έχει αποτελέσει εδώ και δεκάδες χρονιά τον κύριο λόγο επίσκεψης σε συγκεκριμένους προορισμούς.
Ο θρησκευτικός τουρισμός υπάγεται στην κατηγορία του εναλλακτικού τουρισμού. Η ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζεται για τη θρησκευτικότητα, τη βαθιά πίστη και αφοσίωση στο Θεό για δυο χιλιάδες χρόνια, διατηρώντας τις αρχές της Ορθοδοξίας. Χιλιάδες βυζαντινές εκκλησίες, αμέτρητα εκκλησάκια, μοναστήρια, μονές και τοποθεσίες για ιερό προσκύνημα είναι μερικά από τα στοιχεία που προκαλούν δέος στους επισκέπτες του θρησκευτικού τουρισμού της Ελλάδας.
Η σύνδεση με την κουλτούρα του τόπου και την τέχνη της εποχής είναι ακόμα ένας σημαντικός λόγος που παρακινεί τους τουρίστες να επισκεφτούν τα ιερά αξιοθέατα. Τα έργα τέχνης της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής περιόδου, τα ψηφιδωτά, οι τοιχογραφίες, οι εικόνες καθώς και άλλα θρησκευτικά μνημεία ελκύουν κάθε χρόνο το ενδιαφέρον χιλιάδων τουριστών. Μερικοί από τους λόγους του ενδιαφέροντος τους είναι η βαθύτερη γνώση των παραδόσεων, του πολιτισμού και η σύνδεση της τέχνης με τη θρησκεία.
Η πλειοψηφία του θρησκευτικού τουρισμού στην Ελλάδα προέρχεται από το εσωτερικό, ενώ τα τελευταία χρόνια αυξάνονται οι επισκέπτες από τις χώρες του εξωτερικού, κυρίως από τις ορθόδοξες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Από ηλικιακής πλευράς, υπερτερούν σε ποσοστά οι σχετικά μεγάλες ηλικίες. Οι περίοδοι που αυξάνεται ο θρησκευτικός τουρισμός είναι κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών και των θρησκευτικών εορτών. Ο θρησκευτικός τουρισμός δίνει μια άλλη πνοή στην τουριστική ανάπτυξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών, ενισχύοντας υποβαθμισμένους ή «εγκαταλειμμένους» παραγωγικούς κλάδους της τοπικής οικονομίας.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά θρησκευτικά μνημεία της Ελλάδας βρίσκονται τα κάτωθι:
Η Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία του Αγίου Όρους.
Τα μοναστήρια των Μετεώρων.
Το νησί της αποκάλυψης του Αγίου Ιωάννη, η Πάτμος.
Το Βυζαντινό Μοναστικό κέντρο του Παπικίου, Ροδόπη.
Οι περιοχές όπου ταξίδεψε ο Άγιος Παύλος.
Οι ιεροί χώροι και εκκλησιές αφιερωμένοι στην Παναγία στην Τήνο.
Σύμφωνα με την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπολογίζονται συνολικά άνω των 550 Μοναστηριών και Ησυχαστηριών, που είναι εν λειτουργία σήμερα στην Ελλάδα. Οι Μοναχοί και Μοναχές που εγκαταβιώνουν σ’ αυτά υπολογίζονται περίπου σε 3.500 άτομα (1.500 στο Άγιον Όρος). Οι ιερές αντρικές ιερές μονές της Ελλάδας είναι 206 και οι γυναικείες 264. Τα αντρικά ιερά ησυχαστήρια είναι έξι ενώ τα γυναικεία 54.
Σημαντικές Μονές και Μοναστήρια που αξίζει κάποιος να επισκεφτεί στην Ελλάδα είναι τα κάτωθι:
Αγίου Νικολάου, Μέτσοβο.
Παναγία Σουμέλα, Βέροια.
Παναγίας Ολυμπιώτισσα, Ελασσόνα.
Οσίου Λουκά, Βοιωτία.
Μέγα Σπήλαιο, Καλάβρυτα.
Παναγία Χοζοβιώτισσα, Αμοργός.
Μονή Τοπλού ή Μονή της Παναγίας Ακρωτηριανής, Κρήτη.
Μονή Δαφνίου, Αθήνα.
Παναγία Αρχαγγελιώτισσα, Ξάνθη.
Αρχάγγελος Μιχαήλ Πανορμίτης, Σύμη.
Νέα Μονή, Χίος.
Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου.
Εκκλησιές που αξίζει κάποιος να επισκεφτεί στην Ελλάδα είναι οι κάτωθι:
Παναγία Κοσμοσώτειρα, Φέρες, Έβρος.
Άγιος Δημήτριος, Θεσσαλονίκη.
Παναγία Τήνου, Τήνος.
Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, Βόλος.
Παναγία των Βλαχερνών, Κέρκυρα.
Παναγία Παρηγορήτισσα, Άρτα.
Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, Άμφισσα.
Μυστράς, Σπάρτη.
Άγιος Διονύσιος, Ζακύνθου.
Εκκλησία Παναγία Κερά, Κρήτη.
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Αθήνα.
Άγιος Θεράπων, Λέσβος.
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Μανδράκι, Ρόδος.
Απόστολος Παύλος, Κόρινθος.
Θα μπορούσε κάποιος να πει, ότι η υπέροχη ελληνική φύση απολαμβάνει την ευλογία του Θεού. Κάθε βουνό, και νησί, κάθε βράχος και καλντερίμι μπορεί να είναι ένα μονοπάτι προς την πνευματική ανάταση. Το ταξίδι σε αυτό το πρόσωπο της Ελλάδας, δείχνει το δρόμο της κατάνυξης σε Έλληνες και ξένους τουρίστες μέσα από ένα πέρασμα στους αιώνες. Σε αυτό το ταξίδι η πίστη σου σε οδηγεί. Ακολούθησε την.
Δημήτριος Λ. Χαλάστρας
Γενικός Διευθυντής Υγειονομικών Υπηρεσιών
του Ομίλου για την UNESCO Πειραιώς και Νήσων