«Η ζωή του Πρότυπου (1951-1961) »

 Επιμέλεια Μιχάλης Π.Σακκάς Εκδόσεις Κουλτούρα 2020 σελ. 95
Πριν από αρκετά χρόνια το peruskoulou, το εννεαετές ενιαίο σχολείο βασικής εκπαίδευσης της Φιλανδίας , που ξεκίνησε το 1972 και έγινε το θεμέλιο όλων των άλλων μορφών εκπαίδευσης προσφέροντας ίσες ευκαιρίες για όλους , δέχτηκε σφοδρές κριτικές .Οι επικριτικές φωνές υποστήριζαν πως το perus koulou σκοτώνει το ταλέντο , μη επιτρέποντας στους χαρισματικούς μαθητές να προοδεύσουν περισσότερο.Μέχρι που το 2001 η επιμονή του perus koulou στην κοινωνική ισότητα δικαιώθηκε πανηγυρικά όταν η Φιλανδία εμφανίστηκε να έχει τις καλύτερες επιδόσεις απ΄όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ ,σύμφωνα με τα νέα της πρώτης μελέτης της διεθνούς εκπαιδευτικής αξιολόγησης του προγράμματος PISA.
Η Φιλανδία παραμένει ακόμη και σήμερα ένα κράτος με άριστες επιδόσεις στη δημόσια παιδεία, τη στιγμή που στην Ελλάδα οι μαθητές εξακολουθούν να αποστηθίζουν σελίδες και να πέφτουν μαζικά,στις πανελλήνιες εξετάσεις ,τουλάχιστον οι μισοί, κάτω από τη βάση.Η ελληνική κοινωνία είναι εθισμένη στην απόκτηση τίτλων και όχι γνώσης.Το υποκείμενο της μάθησης εξαντλείται μεταξύ δημόσιων σχολείων και φροντιστηρίων , συσσωρεύει πληροφορίες , προετοιμάζεται για τις εξετάσεις και αποζητά τη βαθμολόγηση .Κι όμως τερματίζει από τους τελευταίους στις διεθνείς κατατάξεις.Οι επιδόσεις των τελειόφοιτων Λυκείου στη χώρα μας δεν έχουν πάψει να χειροτερεύουν συνεχώς από το 2009 βάσει του προγράμματος PISA.
Γιατί δεν αναζητάμε ένα νέο και σύγχρονο εκπαιδευτικό μοντέλο ;Τι μας καθηλώνει σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν προετοιμάζει τους μαθητές να σκέφτονται , να διαβάζουν και να υποδέχονται τις αλλαγές παρά μόνο να « συλλέγουν μόρια» και να «καταναλώνουν πτυχία και πιστοποιητικά» ; Γιατί οι περισσότερες ελληνικές κυβερνήσεις φοβούνται ό,τι ξεφεύγει από τον κλασσικό εγγραματισμό και τρέμουν την ισότητα ;
Στην Άρτα του 1951 εφαρμόστηκε ένα παρόμοιο με την Φιλανδία, Εκσυγχρονισμένο σχολείο, και η νέα,για την εποχή, εκπαιδευτική μέθοδος Decroly!!!
Το σχολείο αυτό λεγόταν «Πρότυπο». Βασικό παιδαγωγικό υλικό της μεθόδου αυτής αποτελούσαν οι πίνακες καθώς και τα παιχνίδια που ανταποκρίνονταν στις διαφορετικές ανάγκες των παιδιών και ενεργοποιούσαν την κινητική, αισθητηριακή και διανοητική ανάπτυξη τους.
Η αρχή της «ολότητας». Τα παιδιά μάθαιναν και αντιλαμβάνονταν τον κόσμο σε σύνολα και ολοκληρωμένες εικόνες ή λειτουργίες .Αργότερα ανακαλύπτουν επιμέρους λεπτομέρειες και αναλύουν γνώσεις και εμπειρίες. Η «ολιστική αυτή μέθοδος» είχε μετά υιοθετηθεί από όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα.
Το μικρό αυτό καλαίσθητο βιβλίο «Η ζωή του Πρότυπου» περιέχει αφηγήματα και φωτογραφίες από την πρότυπη διδασκαλία και τη ζωή του 4ου Δημοτικού Σχολείου Άρτας «Πρότυπο».
Οι περισσότεροι από τους μαθητές και μαθήτριες του Πρότυπου είχαν αξιέπαινε εξέλιξη , υψηλές θέσεις του Κράτους , μέχρι επιτυχημένα ελεύθερα επαγγέλματα όλων των ειδικοτήτων, αλλά και πανεπιστημιακές καριέρες. Τούτο οφείλεται στο ότι το Πρότυπο σχολείο Άρτας πέτυχε στον σκοπό του , διότι προετοίμαζε τα παιδιά για τη ζωή και όχι για τις εξετάσεις ,μάθαινε τα παιδιά να αντιλαμβάνονται τον κόσμο σε σύνολα , επέτρεπε την ονειροπόληση και το παιχνίδι και αναγνώριζε συναισθήματα. Αποτέλεσμα ήταν τα χαμηλότερα επίπεδα μαθητικού στρες και καλύτερες επιδόσεις των μαθητών.
Το 4ο Δημοτικό Σχολείο Άρτας , αποκαλούμενο «Πρότυπο», λειτούργησε για δέκα χρόνια από το 1951 έως το 1961 σε μια αίθουσα με έξι τάξεις στο σχολικό κτήριο κοντά στο παραδοσιακό ρολόι της Άρτας , δίπλα στο 2ο Δημοτικό Σχολείο.
Το «Πρότυπο» ονομάστηκε έτσι γιατί εφάρμοζε στη σχολική και διδακτική του πορεία μια πρότυπη διδασκαλία και δράση , που ονομάζονταν Decroly. Στο Σχολείο αυτό φοίτησαν και αποφοίτησαν περίπου 80 μαθητές και μαθήτριες. Η είσοδός τους γινόταν με κλήρωση .Σε κάθε τάξη δεν ήταν ο ίδιος αριθμός μαθητών και μαθητριών. Στο βιβλίο αναγράφονται όλοι οι αποφοιτήσαντες .
Το «Πρότυπο» σχολείο ήταν μονοθέσιο (ένας δάσκαλος για έξι τάξεις).Όλοι οι μαθητές κάθονταν σε τραπεζάκια με καρέκλες .Οι αείμνηστοι δάσκαλοι που οργάνωσαν και στήριξαν το σχολείο αυτό ήταν ο Δημ.Γαλάζιος και ο Νικ.Αποστόλης .Δίδαξαν για λίγο διάστημα και οι Γιαν.Αγγέλης και Γιαν. Βαγενάς.
Για τα περιεχόμενα του βιβλίου συνέβαλαν πλην του Μιχάλη Σακκά και άλλοι 16 παλιοί συμμαθητές και συμμαθήτριες.
Το βιβλίο περιέχει αναμνηστικές φωτογραφίες των μαθητών και των δασκάλων, βιογραφικά των δύο δασκάλων: Δημ.Γαλάζιου και Νικ.Αποστόλη , την εκπαιδευτική μέθοδο Ντεκρολί , αφηγήματα αναμνήσεων,το φύλλο 1 της εφημερίδας «Η ζωή του Προτύπου» και τους αποφοιτήσαντες.
Η επιτυχία του Πρότυπου σχολείου ήταν κατά γενική ομολογία εξαιρετική.
Το Πρότυπο σχολείο εφάρμοζε μια νέα μέθοδο διδασκαλίας (Ενιαία Διδασκαλίας, Ολικής μεθόδου Decroly στην Πρώτη Ανάγνωση) .Ο Βέλγος παιδαγωγός Οβίδιος Ντεκρολί υπήρξε πρωτοπόρος οργανωτής του Νέου και Εκσυγχρονισμένου σχολείου .Υπήρξε ιδρυτής του γνωστού σε όλο τον κόσμο Σχολείου της Ermitage.Το παιδαγωγικό του έργο θέτει το σχολείο στην υπηρεσία του παιδιού και το μεταβάλλει σε «σχολείο της ζωής μέσα από τη ζωή». Οι παιδαγωγικές αρχές του και οι μέθοδοι λαμβάνουν υπόψη τα ενδιαφέροντα των παιδιών και δίνουν ιδιαίτερη σημασία στη φύση: «Δεν πρόκειται για τη διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής ή της μέτρησης .Αυτά είναι δευτερεύοντα .Το σημαντικό είναι η ζωή του παιδιού, το πώς θα μετατραπεί σε άνθρωπο».
Στο πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τις αίθουσες, εκδρομές, γιορτές, παρελάσεις, θεατρικά δρώμενα, αποκριάτικους χορούς, σχολικές παραστάσεις και γυμναστικές επιδείξεις, διακρίναμε τους : Γιαν.Ευσταθίου, Γιαν.Μπανταλούκα, Μιλτ.Μεθόδιος, Ελένη Λαγοπάτη, Πετρ.Κατσαούνο, Φιλαρ.Μπανταλούκα, Μιχ.Σακκά, Ελένη Μεθοδίου, Χάρη Μαυρομάτη, Ευνομία Δεβέκου, Μιμίκα Βλάχου-Αξιώτη, Πιπίτσα Μπανταλούκα, Καίτη Μπανταλούκα, Σωτήρη Καραδήμα, Κώστα Βόιδαρο, Χρήστο Οικονομίδη, Γιώργο Παπαγεωργίου, Δημήτρη Βάσσο, Κώστα Οικονόμου, Ιωάννη Ιωάννου, Θόδωρο Χρόνη, Κλαίρη Τσέτη, Μιχάλη Νικάκη, Άλκη Μπανταλούκα κ.α.
Το Πρότυπο Σχολείου της Άρτας (1951-1961) ας γίνει σήμερα το 2020-2021 , παράδειγμα προς μίμηση, στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα .
Η εκπλήρωση των μαθησιακών στόχων και η εξάλειψη των ανισοτήτων στον χώρο της παιδείας απαιτεί , ολοκληρωμένη κοινωνική πολιτική και μια νέα εκπαιδευτική ματιά,που δεν θα «κοιτάζει» τα παιδιά ως «μέσους όρους βαθμολογίας», αλλά ως δημιουργικά υποκείμενα σκέψης και δράσης , με όνειρα και συναισθήματα.
Αναζητείστε και διαβάστε αυτό το μικρό διαμαντάκι.

Γράφει : Ο Κώστας Τραχανάς