Η κατάθεση της άποψης της Νομαρχιακής Επιτροπής Άρτας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας/Τμήμα Ηπείρου, σχετικά με την “Αξιοποίηση του Παλαιού Ξενοδοχείου Ξενία στην Άρτα” με κωδικό ΟΠΣ 5021750 στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020”, έχει τα χαρακτηριστικά της συνεισφοράς του φορέα μας, ως θεσμοθετημένου Τεχνικού Συμβούλου της πολιτείας, στο πλαίσιο της διαβούλευσης της πρότασης του Δήμου Αρταίων για την ανάπλαση αυτού.
Σε συνέχεια της Δημόσιας Διαβούλευσης για την Αρχιτεκτονική Προμελέτη του κτιρίου του παλαιού ξενοδοχείου ΞΕΝΙΑ και μετά από τον σχηματισμό Διαδημοτικής Επιτροπής Παρακολούθησης του Έργου, στην οποία συμμετέχει η Νομαρχιακή Επιτροπή Άρτας του Τ.Ε.Ε./Τ.Η., σας γνωρίζουμε τις θέσεις μας:
1. Σύμφωνα με τους όρους της Πρόσκλησης και της Απόφασης Ένταξης του έργου, πρωτεύοντα ρόλο έχει η διατήρηση των αρχιτεκτονικών και αισθητικών χαρακτηριστικών του κτιρίου, το οποίο αποτελεί μοναδικό δείγμα νεότερης αρχιτεκτονικής.
Ειδικότερα, στην Πρόσκληση ένταξης του έργου αναφέρεται ότι «Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις οφείλουν όχι απλώς να διατηρούν το κτίριο αλλά να μην αλλοιώνουν τα αρχιτεκτονικά και αισθητικά του χαρακτηριστικά» και ταυτόχρονα στην Απόφαση ένταξης του έργου αναφέρεται ότι «Το κτίριο, με κατάλληλη εσωτερική και εξωτερική διαμόρφωση και την εγκατάσταση νέων χρήσεων, θα έχει σαν αποτέλεσμα μέσω της συνεχούς λειτουργίας του, την ανάδειξη του κτιρίου ως εστία πολιτιστικής, ψυχαγωγικής και τουριστικής δραστηριότητας χωρίς να αλλοιώνονται τα αρχιτεκτονικά και αισθητικά χαρακτηριστικά του κτιρίου καθώς και η αξία του αρχαιολογικού χώρου του Κάστρου».
Άρα, από τις τρεις (3) εναλλακτικές προτάσεις που κατατέθηκαν από το μελετητικό γραφείο, αυτή που μπορεί να θεωρηθεί ότι εκπληρώνει τους όρους ένταξης του έργου είναι μόνο η πρώτη (1η) πρόταση, η οποία αρχικά δεν είχε αναρτηθεί από το Δήμο Αρταίων στη Διαβούλευση. Το σύνολο των προτάσεων είδαν το φως της δημοσιότητας μετά τη παρέμβαση του Προέδρου της Ν.Ε. Τ.Ε.Ε. Άρτας στη αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου κατά τη συζήτηση επί της προμελέτης Αξιοποίησης του ΞΕΝΙΑ της Άρτας που είχε αναρτηθεί για διαβούλευση, και αφορούσε μόνο τη τρίτη (3η) εναλλακτική πρόταση, στις 27.5.2020
2. Εξετάζοντας τις αρχιτεκτονικές κατόψεις, θα θέλαμε να παρατηρήσουμε, ότι η διαρρύθμιση των χώρων της τρίτης (3ης) εναλλακτικής πρότασης πλησιάζει την λειτουργία του χώρου καφέ – εστίασης, όπως παλιά, και σε επίπεδο άνεσης κυκλοφορίας και σε επίπεδο αισθητικής του χώρου.
Κάποιες αλλαγές που θα θέλαμε να εξετάσει ο μελετητής του έργου, είναι :
2.1. Ο διαχωρισμός της εισόδου του χώρου καφέ-εστίασης, από την είσοδο των υπολοίπων χώρων πολιτιστικής χρήσης. Δηλαδή, να παραμείνει η είσοδος του χώρου καφέ – εστίασης στον λεγόμενο 1οόροφο, όπως φαίνεται στην τρίτη (3η) εναλλακτική πρόταση, και να μεταφερθεί η είσοδος των χώρων πολιτισμού στο επίπεδο του ισογείου.
2.2. Ταυτόχρονα, το λόμπι σύνδεσης των δύο κύριων όγκων του κτιρίου, είναι καλύτερα να παραμείνει καθαρό και φωτεινό, ώστε να χρησιμοποιείται και ως χώρος αναμονής και διαλλείματος της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων, όπως φαίνεται στην (3η),εναλλακτική πρόταση.
2.3. Επίσης, όταν ένας επισκέπτης βρίσκεται στο επίπεδο του 1ουορόφου και εισέρχεται από το λόμπι σύνδεσης προς τον χώρο της βιβλιοθήκης, το πρώτο που βλέπει είναι ο χώρος των WC. Ίσως μπορεί να εξεταστεί μια αλλαγή από τον μελετητή.
2.4. Ο Ανελκυστήρας του κτιρίου, φαίνεται καλύτερα στην (3η) εναλλακτική πρόταση, δηλαδή εντός της πολυώροφης πολιτιστικής χρήσης.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, θα πρέπει να εξεταστεί από τον μελετητή, ώστε να προκριθεί η πρώτη (1η) εναλλακτική πρόταση, ως προς την εξωτερική μορφή του κτιρίου σε συνδυασμό με τη τρίτη (3η) εναλλακτική πρόταση ως προς την εσωτερική λειτουργία του κτιρίου, διαχωρίζοντας κατά το δυνατόν τις εισόδους εστίασης και πολιτισμού. Δηλαδή να παραμείνει η αρχική μορφή του ΞΕΝΙΑ τόσο ως προς το γενικό όγκο όσο και ως προς τα υλικά (στη σύγχρονη εξελιγμένη τους μορφή) με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση (κλείσιμο τμήματος της pilotis).
Είναι σημαντικό να παραμείνει τμήμα της pilotis ανοιχτό ώστε αφενός να μη χαθούν οι αρχικές αρμονικές αναλογίες του κτηρίου και αφετέρου να τονίζεται η διαμπερής κίνηση μεταξύ του ΝΑ και του ΒΔ χώρου με το εκκλησάκι. Ίσως ακόμη και να μπορούσε ο Ισόγειος χώρος της βιβλιοθήκης να ορίζεται από τζαμαρίες αντί για συμπαγή τοιχοποιία ώστε αφενός ο αναγνώστης να έχει επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον και αφετέρου το κτήριο να δίνει τη ψευδαίσθηση της αρχικής του μορφής.
Οι άλλες εναλλακτικές προτάσεις (δύο και τρία) παρουσιάζουν κάτι εντελώς καινούργιο που θα διακόψει την ιστορική σύνδεση με το αρχικό κτήριο μιας και πέρα από την χρήση του, θα αλλάξουν εντελώς τον όγκο και τα υλικά του. Τότε θα μιλάμε για ένα διαφορετικό κτήριο και θα καθιερωθεί ως “πρώην κτήριο ΞΕΝΙΑ” μιας και τίποτα δεν θα θυμίζει το σημερινό.
Ο Διονύσης Ζήβας ακολουθώντας την αρχιτεκτονική σχεδιαστική γραμμή του Άρη Κωνσταντινίδη, συνέθεσε ένα κτήριο μελετημένο σύμφωνα με τις ανάγκες του χρήστη, που ακόμη και αν δεν λειτουργεί ως ξενοδοχείο, να μπορεί να δεχθεί νέες χρήσεις εσωτερικά χωρίς να χάσει τον εξωτερικό του χαρακτήρα χαρίζοντας στη πόλη μας ένα στολίδι της εποχής του Μεταπολέμου.
Η επανάχρηση του κτηρίου θα πρέπει να σεβαστεί την εξωτερική του μορφή και την ιστορία του. Τέλος το κτήριο θα έπρεπε να μελετάται στο περιβάλλοντα χώρο του, που είναι το σύνολο του περιβάλλοντος χώρου του Κάστρου και κατ’ επέκταση ο πολεοδομικός ιστός της πόλης της Άρτας παρόλο που δεν έχει εξασφαλιστεί ακόμη η χρήση του από την αρχαιολογία. Τότε θα μιλάμε για ένα χώρο που θα εξασφαλίζει τη λογική της απρόσκοπτης αλλά μελετημένης κίνησης και πρόσβασης όλες τις ώρες της ημέρας τόσο για τους μόνιμους κατοίκους της πόλης όσο και για τους επισκέπτες.
Βέβαια όλες οι ανωτέρω προτάσεις, θα πρέπει ταυτόχρονα να υπακούουν στο εγκεκριμένο κτιριολογικό πρόγραμμα, της Απόφασης Ένταξης του έργου, γι’ αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από τον μελετητή.
Τέλος, πρέπει οπωσδήποτε να τονίσουμε ότι κυρίαρχο ρόλο έπαιξε η δυνατότητα ολοκλήρωσης των μελετών και της κατασκευής του έργου, εντός των νομικού πλαισίου, που διέπει έργα τέτοιου είδους, λαμβάνοντας προσεκτικά υπόψη τις απόψεις ΟΛΩΝ των εμπλεκόμενων μερών, με τους οποίους ήρθαμε σε επαφή.
Για τη Ν.Ε. ΤΕΕ Άρτας
Ο Πρόεδρος
Ευάγγελος Χρηστάκης