Χρήστος Μέγας*
Φέτος, τη χρονιά της ακρίβειας, αλλά και της ανάπτυξης -μετά από10 χρόνια οικονομικής κρίσης και 2 χρόνια πανδημίας-, σε εμάς έμεινε μόνο η… ακρίβεια.
Και τα προϊόντα αζήτητα στο χωράφι, τον στάβλο…
Κύρια πηγή της οικονομικής μεγέθυνσης υπήρξε ο τουρισμός. Η οποία, δυστυχώς, δεν αφορά την Άρτα! Και ως γνωστόν, λόγω χρόνιων αδυναμιών, εισάγουμε τα τρόφιμα και τα άλλα αναγκαία για να φιλοξενήσουμε τους επισκέπτες: Ντομάτες από την Ολλανδία, μοσχάρι από την Γαλλία, κλινοσκεπάσματα από την Τουρκία…
Δεν κατορθώσαμε να συνδυάσουμε τον τουρισμό με την αγροτική παραγωγή, αδυνατούμε να εξάγουμε τα προϊόντα μας και λόγω του εμπάργκο στη Ρωσία, δεν πετύχαμε να έχουμε επώνυμα-μπουτίκ προϊόντα που θα κοσμούν διεθνώς τα ράφια των Σούπερ Μάρκετ!
Η Κτηνοτροφία
1. Στην αρχή το πρόβλημα της χαμηλής τιμής των προϊόντων το πλήρωσαν οι κτηνοτρόφοι. Ωσάν να μπορεί να παραχθεί ένα ΠΟΠ τυρί (Φέτα) με υποβαθμισμένο γάλα. Ορισμένα αρπαχτικά πίστευαν ότι μπορεί να γίνει με παράνομα εισαγόμενη μάζα γάλακτος (συμπυκνωμένο).
Όταν στη Γαλλία το ΠΟΠ ροκφόρ, που παράγεται από πρόβειο γάλα, από τα ίδια ζώα που έχουν φέρει εδώ πολλοί αρτινοί κτηνοτρόφοι, τα όμορφα και παραγωγικά Λακόν (Lacaune), έχει τεθεί όριο στα 280 ευρώ γάλα ανά προβατίνα το χρόνο.
Γιατί στη Γαλλία προστατεύουν το προϊόν τους!
Τα κοπάδια σφαγιάστηκαν, οι τσοπάνηδες και κτηνοτρόφοι μετανάστευσαν ή απλώς περιθωριοποιήθηκαν και τώρα, μπροστά στο αδιέξοδο, δεν υπάρχει γάλα. Η φέτα θα ξεπεράσει το 15 ευρώ το κιλό στο Σούπερ Μάρκετ. Ο καταναλωτής δεν μπορεί να την πλησιάσει…
Ναι, αλλά και η επιστροφή του κτηνοτρόφου στη μονάδα δεν γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού…
Πού θα βρει το κοπάδι; Ποιος θα εγγυηθεί ένα νέο ξεκίνημα με αξιώσεις; Ποιος θα πληρώσει τις ζωοτροφές, το ρεύμα, το πετρέλαιο;
Κυρίως: η γνώση και το δέσιμο με το κοπάδι είναι μια βιωματική σχάση. Δεν διδάσκεται, δεν μεταβιβάζεται.
Για να γίνεις κτηνοτρόφος πρέπει να «επιστρατευτείς» 365 ημέρες το χρόνο, να βγάλεις όνομα σε κάθε ζώο (όχι μόνο στο σκύλο…) και να το κανακεύεις σαν παιδί σου. Αυτή η διάθεση και γνώση χάνεται μέρα με την ημέρα.
Η Ελιά
2. Μετά απαξιώθηκε η ελιά. Ωσάν τα δέντρα να σε περιμένουν μόλις ένα δεκαήμερο το χρόνο για την συγκομιδή. Θέλουν κλάδεμα και λίπανση την άνοιξη, πότισμα ο καλοκαίρι, έξοδα όλο τα χρόνο για την σημερινή σοδειά. Η οποία εξαρτάται πλήρες από το «χρηματιστήριο» της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Χαλκιδικής…
Ο θησαυρός της χώρας, το λάδι και η ελιά, αυτή που ονοματοδότησε την Αθήνα και έγινε περίπου ταυτόσημη με τη σοφία, απαξιώθηκε. Ελπίζουμε όχι οριστικά.
Η Ελιά πρέπει να προστατευτεί από την… βλακώδη ιδέα του Nutri-Score (που υποτίθεται προστατεύει από τα λιπαρά και το αλάτι, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται πιο υγιεινή η… light coca cola).
Το λάδι πρέπει να πωλείται ως επώνυμος χυμός φρούτου!
Τα Ακτινίδια
3. Από τη άλλη, κάποιες καλλιέργειες ορισμένες χρονιές, λόγω της τόλμης των παραγωγών και των διεθνών συγκυριών, αποδείχτηκαν ιδιαίτερα αποδοτικές (π.χ. το ακτινίδιο). Αυτή η επιτυχία, αντί να μας οδηγήσει σε συνένωση δυνάμεων, Ομάδες Παραγωγών, κρατική στήριξη για την ανάπτυξη υποδομών (συσκευαστήρια, ψυγεία, δίκτυα πώλησης κ.α.), χωροθέτηση της παραγωγής και προϊόντα «Γεωγραφικού Προσδιορισμού», οδήγησε σε στρεβλώσεις.
Δυστυχώς, δεν θα νικάει πάντα το ελληνικό ταπεραμέντο…
Φέτος, μετά την σφαγή των ζώων, το λόγγιασμα των ελαιώνων, η κρίση χτυπάει την πόρτα του ακτινιδίου.
Οι παραγωγοί δεν πωλούν απλώς φτηνά. Ακόμη χειρότερα: Πουλούν με ανοικτές τιμές. Τελικά κινδυνεύουν να εισπράξουν ότι απομένει στον έμπορο μετά το κέρδος του από μια ετεροβαρή διαπραγμάτευση με ένα Ιταλό(;) μεγαλέμπορο, μετά την αφαίρεση του ρεύματος για τα ψυγεία.
Μόνη… ελαστική τιμή είναι οι ανάγκες του παραγωγού, τα δάνεια που τρέχουν για να στηθεί το κτήμα, τα κόστη για τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα…
Τα Εσπεριδοειδή
4. Πολλοί φοβούνται ότι το Μανταρίνι και το Πορτοκάλι θα έχει ανάλογη αντιμετώπιση. Εξάλλου, η κρίση στα εσπεριδοειδή διαρκεί εδώ και χρόνια.
Και όλα αυτά γιατί ο κάμπος της Άρτας, ο Κήπος της Εδέμ για την Ελλάδα:
-Εξακολουθεί και ποτίζεται με τη χρήση ρεύματος και πετρελαίου, αντί να αρδεύεται από υδροφράγματα και με φυσική κλίση από τα δύο ποτάμια που διατρέχουν τις καλλιέργειές μας.
-Απαξιώθηκαν οι συνεταιρισμοί, εκλάπη ο κόπος του αγρότη από ανθρώπους και συστήματα που, σε πολλές περιπτώσεις, ετάχθησαν να στηρίξουν και να αβγατίσουν την αμοιβή, αλλά αποδείχτηκαν άρπαγες και ολετήρες.
-Δεν θεσπίστηκαν κίνητρα για την ανασυγκρότηση της αγροτικής παραγωγής με βάση νέες δομές (Ομάδες Παραγωγών, ολοκληρωμένα συμπλέγματα καθετοποίησης-συσκευασίας-επεξεργασίας-clusters).
Με αυτά τα δεδομένα, μετά το ορεινό όγκο, θα ερημώσει και ο κάμπος. Η ζωή του αγρότη και του κτηνοτρόφου δεν είναι μόνο η λάσπη και η κοπριά. Έχει ανάγκες και απαιτεί αξιοπρέπεια. Για όσους, κυβερνήτες, υπουργούς, βουλευτές, Δημάρχους, διάφορους παράγοντες αυτό είναι κατανοητό…
Άρα, λογικό είναι κάποια στιγμή να εγκαταλειφθεί ο Νομός και η Ήπειρος, να λογγώσει ο Τόπος, η Άρτα να γίνει όχι μόνο διεδρική, αλλά μονοεδρική!
Γάτες και μετανάστες θα περνούν τότε πάνω από την πόλη μας!
Γι’ αυτό οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και επαγγελματίες που αναπτύσσονται παράλληλα και σε συνεργασία με τον πρωτογενή τομέα, οι εργαζόμενοι που χάνουν τις δουλειές τους έχουν κάθε λόγο που αντιδράσουν.
Όλοι πρέπει να συναισθανθούμε το κακό που προετοιμάζεται (συνειδητά ή ασυνείδητα).
Ας πάρουμε τις αποφάσεις μας πριν είναι πολύ αργά!
*Ο Χρήστος Μέγας είναι Δημοσιογράφος, Γραμματέας του Τομέα Εργασίας του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής
Άρτα: «κέρδος» η κοπριά και η λάσπη…
