Ταμείο Ανάκαμψης: Τι θα πάρει η Άρτα;

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ*
Πριν τρεις μήνες ο Περιφερειάρχης Ηπείρου ανακοίνωσε ότι ο δρόμος Γιάννενα-Κακαβιά θα ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. Πριν μια εβδομάδα, πάλι μόνος του, ανακοίνωσε ότι το έργο δεν είναι επιλέξιμο…
Η πρακτική των τοπικών αρχόντων παραμένει αναλλοίωτη με τα χρόνια και παραπέμπει είτε στην εποχή του ΕΣΠΑ, στην καλύτερη των περιπτώσεως, δηλαδή «να φανούμε και εμείς, να εντάξουμε κάνα εργάκι και βλέπουμε στην πορεία για την ολοκλήρωσή του, θα το μπαλώσουμε» είτε, στην χειρότερη περίπτωση, ανακοινώνουμε κάτι σαν καφενόβιοι κομματάρχες…
Τα 31 δις του ταμείου Ανάκαμψης είναι μια ευκαιρία για τον τόπο μας. Κυρίως τώρα που η χώρα βγαίνει καθημαγμένη από την 12ετή ύφεση, την δραματική μείωση των διαθεσίμων εισοδημάτων και μια υγειονομική κρίση που απειλεί ζωές, επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας. Που αποσαθρώνει την κοινωνική συνοχή. Όμως αυτή η ευκαιρία φαίνεται να χάνεται.
Αγροτοδιατροφικά συμπλέγματα
Δείτε τις αδυναμίες:
1.Η κυβέρνηση δεν διεξήγαγε έναν εθνικό διάλογο για τις προτεραιότητες της Ελλάδας στη νέα εποχή. Με βάσει τα αρχικά σχέδια που ανακοινώνει την Τετάρτη 31/3 ο πρωθυπουργός, δεν δίνεται βάρος στην ανάπτυξη του αγροτοδιατροφικού συμπλέγματος, δεν προβλέπονται ενισχύσεις στη βιοτεχνία, στον δευτερογενή τομέα ο οποίος αποτελεί παραγωγική εγγύηση και προσφέρει ευκαιρίες ανάδειξης και του πρωτογενούς (αγροτικού) τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων θα απορροφήσουν: α/ οι ψηφιακές υπηρεσίες, αναγκαίες αλλά θα τις εκτελέσει η Microsoft και όχι οι νέοι Έλληνες προγραμματιστές και επιστήμονες των ηλεκτρονικών παροχών, β/η πράσινη ενέργεια, όχι ενισχύοντας την ντόπια βιοτεχνία ηλιακών πάνελ (θερμοσίφωνες κ.α.) ή αναδεικνύοντας τις «εν υπνώσει» ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (π.χ. τη γεωθερμία των Συκιών, τα μικρά υδροηλεκτρικά ή τα οικιακά φωτοβολταϊκά πάνελ). Και κυρίως, ΟΛΑ θα γίνουν με συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ο ιδιώτης θα πρέπει να βάλει κεφάλαια, ακολούθως θα δανειστεί από τις τράπεζες (οι οποίες θα διαχειριστούν τα 12 δις των χαμηλότοκων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης) και το όλο σχήμα θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα δεσμευτικό πλάνο για κερδοφορία. Αλλά, οι αναγκαίοι δρόμοι και τα δημόσια έργα, κοινωνικές υποδομές κ.α. έχουν κοινωνικό όφελος και όχι πάντα μετρήσιμο κέρδος που πηγαίνει σε μια συγκεκριμένη επιχειρηματική τσέπη.
Το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα
2.Για να επιτύχει μια περιοχή, εν προκειμένω η Άρτα και η Ήπειρος, να εντάξει κάποια έργα στο Ταμείο, θα έπρεπε από νωρίς να δράσει με βάσει σχέδιο. Σίγουρα θα μπορούσαν να ενταχθούν έργα όπως η άρδευση του κάμπου από τον Άραχθο και τον Λούρο, η ύδρευση της Άρτας από το Πουρνάρι, η εκμετάλλευση της γεωθερμίας των Συκιών, η συσκευασία και καθετοποίηση των υπέροχων αγροτικών προϊόντων της γης μας και μάλιστα με εξαγωγικό προσανατολισμό κ.α.
Είχαμε εγκαίρως επισημάνει τον κίνδυνο η Άρτα να μην κατορθώσει να εντάξει κανένα έργο στο Ταμείο Ανάκαμψης. Καίτοι έχει τον πλέον γερασμένο Δήμο της χώρας (Κεντρικών Τζουμέρκων με μέσο όρο ηλικίας το 58ο έτος-απογραφή 2011) και το μικρότερο ΑΕΠ της Ελλάδας (γύρω στα 11.000 € με μέσο εθνικό όρο τα 16.5000 €).
Γι’ αυτό είχαμε προτείνει, ήδη από το περασμένο καλοκαίρι, το «Επιμελητήριο Άρτας να αναλάβει σχετική πρωτοβουλία. Να καλέσει την Περιφέρεια, τους δημάρχους του νομού, τους βουλευτές, το Πανεπιστήμιο, τους Αγροτικούς Συλλόγους, τους συνεταιρισμούς, τον Εμπορικό Σύλλογο και τον Σύλλογο Εστίασης (ΣΕΔΑ), τις ομάδες παραγωγών, τους επιστημονικούς φορείς (Τεχνικό και Οικονομικό Επιμελητήριο, Ιατρικό και Δικηγορικό Σύλλογο) σ’ ένα δημιουργικό και δεσμευτικό διάλογο…»
Μάλιστα προτείναμε «Μια πρώτη συνάντηση να γίνει πριν τον Δεκαπενταύγουστο (σ.σ. 2020) ώστε να οριστεί η ατζέντα των θεμάτων και να καθοριστούν οι αντίστοιχες επιτροπές για την επεξεργασία των προτάσεων και των έργων…»
Η αλήθεια είναι ότι ακούσαμε καλά λόγια για την ιδέα, αλλά μέχρι εκεί. Περιμέναμε, εμείς και οι πολίτες της Άρτας αλλά, εις μάτην. Επανήλθαμε τέλη Σεπτεμβρίου με αφορμή την αναβληθείσα έκθεση (Παζάρι) και προτείναμε να γίνει Αναπτυξιακό Συνέδριο. Δεν μπορεί, προειδοποιούσαμε, «το 1% του πληθυσμού της χώρας που ζει στην Άρτα (να μην λάβει), κατ’ ελάχιστον, το 1% των νέων κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης». Οι αρμόδιοι και πάλιν εκώφευσαν!
Η αναδάσωση των… λόγγων
3.Αν παρατηρήσουμε τα έργα που τώρα προωθεί η κυβέρνηση, ανενόχλητη από τους τοπικούς παράγοντας που δεν μπήκαν καν στον κόπο να συνεδριάσουν και να συζητήσουν τις (τυχόν) προτεραιότητες-χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης, για τον τόπο μας απομένουν σαν… επενδύσεις:
α/Οι αναδασώσεις. Δηλαδή θα φυτέψουμε πουρνάρια στα λογγιασμένα χωράφια του ορεινού όγκου, διάσπαρτα και αυτά από τις βίαιες παρεμβάσεις και τα φαραωνικά έργα, εναλλακτικών (υποτίθεται), πηγών ενέργειας. Και στα χέρσα (απότιστα) χωράφια του κάμπου θα… καλλιεργήσουμε φωτοβολταϊκά, εισαγόμενα και αυτά…
β/Τα σκούρα στα παράθυρα. Θα αλλάξουμε δηλαδή παραθυρόφυλλα. Δεν λέω, καλή είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων, αρκεί ο ιδιοκτήτης αφενός να έχει να βάλει την ιδία συμμετοχή και αφετέρου να μπορεί πληρώνει τον ΕΝΦΙΑ, να έχει δηλαδή μια δουλειά και προοπτική στον τόπο του.
Στο ερώτημα του τίτλου: «Τι θα πάρει η Άρτα;», η απάντηση -για μια ακόμη φορά- είναι: «απολύτως τίποτε». Γι’ αυτό έχει ευθύνη η κυβέρνηση. Ωστόσο, έπρεπε η τοπική κοινωνία, μέσα από τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς της, να θέσει ορισμένες προτεραιότητες. Για μια ακόμη φορά οι συμπεριφορές των αρμοδίων υπήρξαν απογοητευτικές. Άλλη μια ευκαιρία για τον Νομό μας χάνεται. Η μιζέρια και η περιθωριοποίηση επισημοποιείται σαν απόρροια της ανικανότητας και της αδιαφορίας.

* Ο Χρήστος Μέγας είναι Δημοσιογράφος, Γραμματέας του Τομέα Εργασίας του ΚΙΝΑΛ