Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου.
Μια σημαντική στιγμή όταν μετά από καιρό τελείωσε το μεγάλο αυτό έργο και καταθάκισε ο πάσης φύσεως κουρνιαχτός ήταν η συζήτησή μου με τον Αθανάσιο Πόραβο για το γεφύρι της Πλάκας. Αυτή η συζήτηση αποτελεί το δεύτερο μέρος.
Όταν γνώρισα τον πρωτομάστορα Μπέκα….
Βρέθηκα στην Πράμαντα σε κάποιο διάλειμμα με οικογενειακούς φίλους. Συνάντησα τον ανδριάντα του στην κεντρική πλατεία, είδα από κοντά τον σωματότυπο του Πρωτομάστορα, με χαμηλό κέντρο βάρους, μετρίου αναστήματος. Στο δικό μου μυαλό μ΄ όλα αυτά που είχα διαβάσει τελευταία είχα φτιάξει μια διαφορετική εικόνα, ενός ψηλού, αγέρωχου, ευθυτενούς ανθρώπου. Διαπίστωσα από κοντά πως δεν ήταν έτσι, αλλά όλα τα χαρακτηριστικά του που αποτυπώθηκαν στην κατασκευή του γεφυριού της Πλάκας, επαληθευότανε πλήρως.
Όσο ακολουθούμε βήμα βήμα την πορεία του δικού του έργου, συνειδητοποιώ πως ήταν ένας άνθρωπος που γνώριζε το αντικείμενο του βαθιά, άριστος μηχανικός και Αρχιτέκτονας, με τεράστιες οργανωτικές ικανότητες που κατάφερε να συντονίσει ένα μεγάλο αριθμό αριθμό νταμαρτζήδων, πελεκάνων, χτιστάδων, βοηθών, εργατών. Όλοι αυτοί υπό την καθοδήγηση του δημιούργησαν αυτό το φανταστικό αποτέλεσμα, να γεφυρώνει τον Άραχθο για 150 ολόκληρα χρόνια και να επικοινωνούν τα βόρεια Τζουμέρκα με την Άρτα και τα Γιάννενα.
Μέσα από το έργο του διαπιστώνω πως είχε μια ισχυρή προσωπικότητα , μιας και είχε τη δύναμη να φαντάζεται την πορεία του γεφυριού , να διαθέτει φαντασία και να παίρνει αποφάσεις χωρίς να φοβάται να τις υλοποιήσει με ένα σχεδόν απόλυτα επιτυχημένο τρόπο. Ξεκινώντας από τα θεμέλια επέλεξε να χτίσει μεγάλες πέτρες σε μήκος , πλάτος και ύψος. Η εφαρμογή είναι πέτρα πέτρα ώστε να μην επιτρέπεται η είσοδος του νερού από τους αρμούς. Όσο ανέβαινε προς τα επάνω αρχίζει στο χτίσιμο να χρησιμοποιεί πιο ανθρώπινα μεγέθη, ως προς το βάρος, χωρίς να εγκαταλείπεται η εφαρμογή. Αυτο που δείχνει τη μεγαλοσύνη και με εντυπωσιάζει εμένα περισσότερο,και τον θαυμάζω ακόμη πιο πολύ είναι οι έξυπνες επεμβάσεις του στην τελική διαμόρφωση του πλάτους της γέφυρας ποθ δεν ξεκινά με το ίδιο πλάτος απ΄τα θεμέλια. Ξεκινούν από 4 μέτρα και φτάνει στα 3,31 το τελικό της πλάτος. Στην πορεία του χτισίματος μετρώντας από κοντά τα διάφορα τμήματα των αναστηλώσεων συνέχεια ξαφνιάζεται κανείς από την ευρηματικότητα και την τόλμη του. Στην κεντρική καμάρα αυξάνει το ύψος και φαίνεται σαν να έχει καμπουρα.
Στην μικρή ανατολική καμάρα μέτρησα τα καμαρολίθια στο τμήμα που απέμεινε. Στην πρώτη σειρά το μήκος τους ξεκινά από 43 εκατοστά και στην 17η φτάνουν τα 53 εκατοστά μήκος. Αυτό κάνει την μικρή καμάρα να φαίνεται ψιλόλιγνη. Δεν διστάζει να διαφοροποιήσει τύπους χτισίματος όπου χρειάζεται. Το πολυτεχνείο στην μελέτη του μέτρησε 23 διαφορετικούς τύπους χτισίματος.
Επιμένει πολύ στις λεπτομέρειες που θεωρεί πως έχουν επιπτώσεις στην στατική αντοχή των γεφυριών, δεν του ξεφεύγει τίποτα. Το έργο το ζούσε με την ψυχή αλλά και τα μάτια του με όλο του το είναι. Φαίνεται πως κάθε μια πέτρα πέρασε από τα χέρια του μία μία πριν τοποθετηθεί στην κατάλληλη θέση. Παρατηρώντας και μελετώντας τα χαλάσματα ένιωθα οτι για να καταφέρω να φτιάξουμε το γεφύρι του πρωτομάστορα Μπέκα έπρεπε να μπώ μέσα στη φιλοσοφία του και να αποκωδικοποιήσω την τεχνική του. Πρέπει να σημειώσω πως ευτύχησε να έχει στο μπουλούκι του αμέτρητους ικανούς και ολοκληρωμένους μάστορες, που μπορούσε να εμπιστευτεί αλλά κι αυτοί ν΄ανταποκριθούν υπεύθυνα στις ανάγκες του έργου. Φαίνεται από τους ποταμούς και τις τρύπες για τους μεταλλόδεσμους. Αυτά έγραφα εν θερμώ πάνω στην εξέλιξη του έργου και περιγράφουν τα συναισθήματά μου. Δεν παίρνω πίσω τίποτα. Στην υπό έκδοση του βιβλίου μου για την εμπειρία μου από την αναστήλωση του γεφυριού της Πλάκας θα αναφερθώ λεπτομερέστατα.
Υ.Γ. Σε καμία περίπτωση δεν επιδιώκω ούτε επιθυμώ να συγκριθώ . Τα 150 χρόνια διαφοράς και ο βαθμός συμμετοχής μου δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο. Ο σεβασμός είναι ειλικρινέστατος. Υποκλίνομαι στον μεγάλο Πρωτομάστορα Μπέκα και στο έργο του.
Μετά τιμής
Αθανάσιος Πόραβος
Λιθοξόος εκ Γρεβενών.
Οι δύο μάστορες
