Το 2024 κλείνουν 50 χρόνια από τα τραγικά γεγονότα στην Κύπρο. Τι σχέση έχει το θεατρικό σας με αυτή την ιστορική στιγμή;
Το κίνημα Οι Γυναίκες Επιστρέφουν, του οποίου η δράση είναι το θέμα του έργου, γεννήθηκε για να στρέψει τα μάτια της διεθνούς κοινότητας στην τραγωδία της Κύπρου, αποτέλεσμα της Τουρκικής εισβολής, αλλά και για να δώσει ώθηση στην πολιτική βούληση για λύση του Κυπριακού, το οποίο βρίσκονταν σε αδιέξοδο. Ήταν ένα πασιφιστικό, γυναικείο, πολιτικά ανεξάρτητο κίνημα που επικεντρώθηκε στην ανθρωπιστική κρίση στο νησί και τόλμησε να μιλήσει για επανένωση και ειρηνική συνύπαρξη.
Πώς επέστρεψαν τελικά οι γυναίκες σήμερα, πώς φτάσατε σ΄αυτή την παράσταση και ποια η ανταπόκριση του κοινού;
Το έργο μας έφερε στην επιφάνεια ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας μας, που γράφτηκε από γυναίκες και σβήστηκε από το κατεστημένο. Ως φεμινιστική θεατρική ομάδα, μας απασχολεί η περιθωριοποίηση της γυναικείας οπτικής και εμπειρίας στις αφηγήσεις που μας καθορίζουν συλλογικά, είτε μέσω της τέχνης είτε μέσω της επίσημης καταγραφής της ιστορίας. Η διαγραφή αυτού του επικού γεγονότος από την ιστορική μνήμη των επόμενων γενιών πυροδότησε την έρευνά μας και με χαρά είδαμε την παράσταση να αφήνει μεγάλο στίγμα στον δημόσιο διάλογο για τη γυναίκα στην Κύπρο αλλά και για το Κυπριακό. Ως αποτέλεσμα του έργου μας γράφονται διδακτορικά για το θέμα, έγινε μια σειρά από δημόσιες συζητήσεις και είναι στα σκαριά ένα καινούργιο ντοκιμαντέρ.
Η ανταπόκριση του κοινού ήταν τεράστια και θερμότατη. Το έργο έπαιξε φθινόπωρο, χειμώνα και άνοιξη στην Κύπρο και τον Ιούνιο του 2023 παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου σε 2 sold-out παραστάσεις.
Πώς η τέχνη και ειδικά το θέατρο μπορεί να αποκαταστήσει μια αδικία ή να κλείσει μια πληγή;
Η τέχνη ανέκαθεν είχε τη δύναμη να αποτελέσει εναλλακτική πηγή πληροφορίας που αντιστέκεται στην κυρίαρχη αφήγηση. Το θέατρο, στις κατάλληλες συνθήκες, μπορεί να το κάνει αυτό με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, καθώς είναι μια πολιτική τέχνη από τη φύση του. Αποτελεί μοχλό δημιουργίας κοινωνικής συνοχής και κοινωνικής αλλαγής, αναπαριστώντας ζωντανά, σε πραγματικό χρόνο μια εναλλακτική άποψη για το παρόν μας και το παρελθόν μας.
Ποιος γράφει τελικά την ιστορία;
Η ιστορία γράφεται από εκείνους που έχουν την πιο δυνατή φωνή. Στόχος πολλών καλλιτεχνών είναι να δώσουν πλατφόρμα στις φωνές που περιθωριοποιούνται και αποσιωπούνται αποκομμένες από τον βασικό κορμό αυτού που θεωρείται σημαντική ή επίσημη ιστορία.
Σε μία συζήτηση που είχατε με τον κ. Χριστοδούλου (καθηγητή Ευρωπαϊκού πανεπιστημίου Κύπρου) αναφέρθηκε πως το παρελθόν έχει πολλά μέλλοντα. Τι πιστεύετε εσείς.
Συμφωνώ με αυτό. Είναι σημαντικό να είναι το μυαλό μας ανοιχτό στις διαφορετικές πιθανότητες/εκδοχές του μέλλοντος. Αυτή είναι η αρχή μιας κριτικής σκέψης για το παρόν και το παρελθόν.
Ποιά είναι η Μαγδαληνή Ζήρα;
Είμαι σκηνοθέτρια και συγγραφέας, συν-ιδρύτρια του project Σεζόν Γυναίκες. Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα είναι η πρόσληψη της κλασικής αρχαιότητας και η σύγχρονη σκηνοθεσία του αρχαίου δράματος.
